Digital Health Center
“Het innovatieproces democratischer maken en de mensen om wie het gaat blij maken, daar zit de kick”, zegt Sanneke Langendoen. Zij is innovatiemanager bij Pluryn en eindverantwoordelijk bij het Digital Health Center (DHC), een samenwerkingsverband van verschillende zorgorganisaties om innovatie een boost te geven. Pluryn, zorgorganisatie voor mensen met complexe problematiek en onder meer een grote tak ‘Jeugd’, is samen met Koraal de founding father van het DHC.
De mensen voor wie innovatieve producten en diensten zijn bedoeld – cliënt én medewerker – moeten betrokken zijn bij het innovatieproces en gek genoeg gebeurt dat lang niet altijd. Een afdeling innovatie bedenkt vaak een oplossing voor een vermeende vraag. Maar de werkelijke vraag achterhalen en daarvoor ook de goede oplossing vinden, is een ander verhaal. Het team achter DHC, Sanneke Langendoen en Margot van der Doelen, zet juist de cliëntvraag centraal. Orthopedagoog Van der Doelen kent de wereld van de zorg, Langendoen is marketeer, socioloog en innovatiemanager. Ze vullen elkaar naadloos aan.
Denktank
Het begon allemaal met een Living Lab inclusief een denktank binnen Pluryn. Binnen die denktank zijn cliënten aan het werk om weer andere cliënten en medewerkers te bedienen. Zij stellen vragen en de denktank van het Living Lab gaat op zoek naar antwoorden op die vragen. Bijvoorbeeld door uit te zoeken wat er allemaal is op het vlak van consumentenproducten dat een antwoord kan zijn op de gestelde vraag. De cliënten die in het Living Lab werken, zijn de experts. Zij weten immers wat ze wel en niet kunnen. Er bestaat al veel waarvan cliënten en medewerkers in de zorg gebruik kunnen maken, opdat cliënten een zelfstandiger bestaan kunnen leiden en medewerkers bij hun werk worden ondersteund. 80 procent van alles wat nodig zou zijn, schat Langendoen. Van consumentenproducten tot producten speciaal ontwikkeld voor de zorg. Maar velen weten niet wat er allemaal is.
Data verzamelen
Het Living Lab heeft ook een uitleenservice. Is er een product gevonden voor een cliëntenvraag, dan kan de cliënt het testen. Data verzamelen doen ze ook vanaf het eerste uur. Iedereen die iets leent krijgt twee vragen mee:
- Wat denk je dat het product voor je doet? (vooraf)
- Wat heeft het je opgeleverd? (achteraf)
De gegevens worden standaard verzameld. Zo verzamelt het Living Lab ‘practise based’ wat werkt en wat niet. Van der Doelen: “Evidence based is vaak niet nodig. Dat krijgen we ook van onze behandelaren te horen: als het werkt, moet je het morgen invoeren.”
Het succes van het Living Lab werkt aanstekelijk. Zowel binnen Pluryn, waar het streven is om op alle grote locaties een Living Lab in te voeren, maar ook daarbuiten. Andere organisaties kwamen hun licht opdoen en vroegen vervolgens hoe ook zij een Living Lab konden organiseren. Langendoen: “Toen realiseerden wij ons dat we niet allemaal een eigen Living Lab moeten opzetten, maar de krachten moeten bundelen. Als we als sector verder willen komen, moet je elkaar versterken. We blijven te vaak in de pilotfase hangen. Van pilot naar opschaling: daar zijn we slecht in, in de zorg.”
Schaalgrootte maakt meer mogelijk
Zo werd het Digital Health Center geboren. Met verschillende zorgorganisaties, kennisinstituten en bedrijven/startups bundelen ze de krachten om innovatie een boost te geven[1]. Bijvoorbeeld door inkoopafspraken te maken als een product is gevonden en voor meerdere cliënten geschikt is. Schaalgrootte maakt dat mogelijk. Maar ook voor het innovatieproces hebben ze een methode met elkaar ontwikkeld.
“Het is niet zo ingewikkeld”, zegt Langendoen. Ze geeft een voorbeeld. “Om cliënten te begeleiden van een plek binnen de muren van de zorgorganisatie naar een woning daarbuiten, is het belangrijk dat zij leren omgaan met geld. Een kasboek leren bijhouden is dus logisch. Nu waren er allerlei hulpmiddelen van papieren kasboeken tot bankenapps en in het Engels, maar geen goede Nederlandse app die mensen hierin begeleidt.”
De eerste fase bestaat uit onderzoek naar wat er al is. Dat doen de cliënten in het Living Lab. Langendoen: “Cliënten zitten vaak de hele dag op hun telefoon en zijn digitaal goed onderlegd. Zij zijn dus in deze fase al intensief betrokken.” Als blijkt dat er geen goede bestaande oplossing is, kan het idee naar een hackathon worden getild. “We gaan dan binnen 99 uur met allemaal verschillende partijen bijeen zitten om het idee uit te werken tot minimaal een werkbaar product.” Bij de laatste hackathon in april schoven 35 organisaties aan. De laatste dag is ‘demoday’ en worden de beste producten gekozen voor verdere ontwikkeling. Bij dit proces wordt Pluryn ondersteund door FourMore. Langendoen: “Zij zijn bij uitstek in staat om eerst goed de vraag achter de vraag te achterhalen. De methode komt van hen. Dit vooronderzoek is heel belangrijk. De urgentie moet groot zijn. Ligt er eenmaal een prototype dan is het aanvragen en krijgen van een subsidie meteen een stuk makkelijker, is in de praktijk gebleken.” Inmiddels zijn er vier producten gerealiseerd bij Pluryn en een vijfde is onderweg.
Totale transparantie
Het DHC heeft een startsubsidie gekregen van de Noaber Foundation. Daarmee wordt het platform Digital Health Centrum opgetuigd met onder meer een testomgeving en inzage in alle producten die door Pluryn in de afgelopen jaren zijn getest. Inclusief de verzamelde data. Want dat stond Langendoen vanaf het begin voor ogen: “Als je zoiets doet, moet je totale transparantie betrachten. Niks achterhouden. Je bent geen concurrenten, je brengt samen innovatie verder. Belangrijk is wel dat deelnemers komen halen én brengen.”
Inmiddels is er alweer een volgende initiatief. Een Health Deal die Pluryn met DHC als partner heeft opgezet. Doel: jongeren die 18 worden, ondersteunen in het maken van de stap naar zelfstandigheid. Jongeren vallen vanaf hun 18de onder andere wetgeving en dreigen daardoor wel eens tussen wal en schip te geraken. Ook hier werken de partijen als een netwerk samen. Langendoen: “Al dit soort initiatieven gaan we in de toekomst nog veel meer zien. Je moet het samen doen. En de tijd is er rijp voor.”
Andere innovatienetwerken in de zorg
Recent startte e-healthplatform E-helden. Ook E-helden – opgezet door Compaan, Sensara en Innospense – wil opschaling van e-healthproducten en –diensten. Academy Het Dorp, een initiatief van Siza is al wat langer bezig. Het brengt cliënten, productontwikkelaars en kennisinstituten samen om meer mogelijk te maken voor het leven van mensen met een beperking.
[1] https://www.digitalhealthcenter.nl/#/partners/de-partners