Vóór het internet, zoals we dat nu allemaal kennen, zag de digitale wereld er heel anders uit. Mijn bestanden stonden op mijn PC en ik had software gekocht (we praten over mijn middelbareschoolperiode, dus we houden het op “verkregen”) waarmee ik deze kon bewerken en opslaan.
Software was vervangbaar en dat gebeurde ook regelmatig, maar de bestanden bleven. Sommigen staan nog steeds op mijn schijf en af en toe ga je in een nostalgische bui nog eens door oude verslagen of hobbyprojectjes heen. Eén ding is zeker: de PC waarop het gemaakt is, de software, en soms zelfs de leverancier, bestaan niet meer. Bestanden delen ging ook anders: ik ging met een doosje floppy’s op pad en vaak zat ik er naast wanneer de ontvanger het naar de eigen PC kopieerde. Volledige controle van begin tot eind. Met de aanschaf van een modem veranderde deze wereld voorgoed.
Kijk ik naar mijn professionele werkomgeving dan wordt er nog veel gewerkt met lokale bestanden. Is het belangrijk dan belanden ze op “het netwerk”, maar ze blijven intern. Daarnaast wordt ook steeds meer bedrijfsinformatie in cloud- of SaaS-diensten opgeslagen. Niet meer in bestanden die je kunt downloaden of delen.
Dat roept de vraag op: is die data nog wel echt van mij? Juridisch gezien valt daar vast over te twisten, maar praktisch? Bij de introductie van een nieuw systeem vraag ik vaak naar de exitstrategie: wat doen we als we geen gebruik meer kunnen of willen maken van de dienst? Inmiddels ben ik bij genoeg migratietrajecten betrokken geweest om te weten dat dit zeker niet altijd makkelijk is. Er worden zelfs hele systemen of diensten aangehouden bij wijze van “archief”, simpelweg omdat het niet rendabel is om de data eruit te halen!
Als vooruitstrevende techneut zie ik één ding van vroeger toch graag weer terug: het onvoorwaardelijke eigenaarschap en bijbehorende controle over mijn data. Gedurende de afgelopen 20 jaar is namelijk veel van onze data verweven geraakt met applicaties. Je betaalt voor gebruik van een applicatie, maar ook voor de mogelijkheid om je data te (blijven) raadplegen. En dat bij verschillende leveranciers. Het is een omgekeerde wereld. De leverancier geeft jou toegang tot jouw data, niet andersom.
Om het eigenaarschap terug te krijgen zijn twee dingen nodig. Allereerst standaardisatie; net zoals de bestanden van vroeger uit te wisselen waren tussen applicaties moet dat ook gelden voor de data in onze SaaS applicaties. Ten tweede moet de opslag van de data losgekoppeld worden van de dienst. Je geeft de dienst toegang tot de data, die je opslaat op een plek van jouw keuze. Dat kan in de cloud zijn, thuis of in het bedrijfsnetwerk.
Gelukkig bestaan er diverse veelbelovende initiatieven die bijdragen aan deze decentralisatie van data. Heel bekend is natuurlijk de “blockchain”. Tim Berners-Lee staat aan het hoofd van het “Solid” decentralisatieproject en onder de noemer “decentralized web” is nog veel meer te vinden. Nog geen gemeengoed maar hopelijk biedt het licht aan het einde van de tunnel voor mensen die graag het eigenaarschap over data terugwinnen!
