Er ligt € 4,7 miljard klaar voor Nederland in Brussel. Te besteden aan projecten die bijdragen aan de duurzame, digitale economie van morgen. Het kabinet hoeft het alleen nog maar aan te vragen. Een no-brainer zou je zeggen. Toch ben ik er niet gerust op.
De miljarden zijn het Nederlandse aandeel in het Europese coronaherstelfonds. Elke Europese regering kon het afgelopen jaar plannen indienen om het geld goed te besteden. En daar zit het eerste knelpunt. Want het grootste gedeelte van het afgelopen jaar hadden we geen regering. Het demissionaire kabinet schoof het aanvragen van de miljarden door naar het nieuwe kabinet. Inmiddels zijn we het enige land in Europa dat nog geen aanvraag heeft gedaan. En de tijd dringt. De aanvraag moet op tijd binnen zijn en de projecten moeten gerealiseerd worden vóór 2026.
We krijgen het geld ook niet zomaar. Ze zien in Brussel graag ‘verstandige hervormingen’ met een nadruk op duurzaamheid en digitalisering. En dat zien ze goed. Want elke euro die je nu investeert in innovatie met het oog op verduurzaming en digitalisering, zal zich dubbel en dwars terugbetalen. Bovendien: willen we de economie herstellen naar hoe hij wás, of naar hoe we graag willen dat hij wórdt? Wat mij betreft dat laatste.
Gelukkig hebben we nu wel een kabinet, mét stevige digitale ambities. Aan goede plannen geen gebrek. NLdigital heeft al bijna een jaar geleden een aantal voorstellen gedaan om het herstelfonds goed te besteden. Bijvoorbeeld een subsidie om de laatste 20.000 huishoudens in Nederland aan te sluiten op snel internet. Of om 36.000 extra mensen om te scholen naar een digitaal beroep. Of om het succesvolle LEAP-project voor duurzame datacenters op te schalen. Allemaal projecten die bijdragen aan een sterke, duurzame digitale economie. En zo zijn er wel meer mooie, innovatieve plannen.
Het lijkt er echter op dat het demissionaire kabinet achter de schermen alvast begonnen is aan een lijst met bestemmingen voor het Europese geld. En dat zijn met name projecten die toch al in de planning stonden. Deze projecten vallen grotendeels niet onder de Brusselse definitie van ‘verstandige hervormingen’. Dus het Nederlandse plan zou best weleens afgekeurd kunnen worden. Het nieuwe kabinet wil het fonds ook graag gebruiken om de plannen die in het regeerakkoord staan te financieren. Bovendien blijkt er € 1,3 miljard minder in het potje te zitten dan eerder gedacht. En het kabinet komt door een rechterlijke uitspraak over de ‘spaartaks’ nu al miljarden tekort in de begroting.
Kortom: het ziet ernaar uit dat het kabinet de € 4,7 miljard wil inzetten voor bestaande plannen en om gaten in de begroting te dichten. Dat zal dan ten koste gaan van échte innovatie en vernieuwing. Eeuwig zonde wat mij betreft. Het kabinet legt de prioriteit bij het op orde krijgen van de boekhouding van vandaag. Maar ze verwaarloost het verdienvermogen van morgen. Elke ondernemer kan ze vertellen dat dat een slechte beslissing is.
Lees ook:
- Systeemprobleem
- Het ministerie van Digitale Zaken met Sophie In t Veld (D66)
