De 19 allergrootste online platforms en zoekmachines moeten sinds vrijdag 25 augustus voldoen aan de strengste verplichtingen van de nieuwe DSA (Digital Services Act). Zij moeten bijvoorbeeld illegale inhoud en desinformatie gericht aanpakken, hun aanbevelingssystemen aanpassen en transparant zijn over online reclame via hun platforms.
Het gaat om onder andere Apple, Google, Meta (Facebook en Instagram), X (voorheen Twitter), maar ook om de platforms AliExpress, Booking.com en Snapchat. Deze laatste drie opereren (juridisch) vanuit Nederland in Europa.
De strengste EU-verplichtingen gelden nu alleen voor de 19 allergrootste digitale diensten. Zij hebben maandelijks gemiddeld meer dan 45 miljoen actieve gebruikers. Deze platforms en zoekmachines moeten jaarlijkse beoordelingen van de zogenaamde systeemrisico’s van schadelijke onlinepraktijken op hun diensten uitvoeren.
Dat is bijvoorbeeld de verspreiding van illegale goederen of content en het verspreiden van desinformatie via hun diensten. Zij moeten hiertegen maatregelen nemen. Ook krijgen zij controles op de algoritmes die zij gebruiken.
Als deze allergrootste platforms en zoekmachines niet voldoen aan de DSA, kunnen door de Europese Commissie boetes worden opgelegd tot 6% van hun mondiale jaaromzet of dwangsommen tot 5% van hun gemiddelde dagelijkse inkomsten.
DSA geldt vanaf februari 2024 ook voor andere online diensten en platforms
De DSA gaat daarnaast gelden voor andere in Nederland en Europa veel gebruikte onlinemarktplaatsen, sociale netwerken, zoekmachines, cloudaanbieders, internetproviders en platforms om content te delen zoals videoplatforms en online reis- en accommodatieplatforms.
Onlinemarktplaatsen moeten bijvoorbeeld meer informatie inwinnen én publiceren over de bedrijven (handelaren) op hun platform. Ook moeten digitale diensten onder andere de regels voor het verwijderen van informatie of gebruikersaccounts uitgebreider uitleggen aan gebruikers. Op 17 februari 2024 moeten alle tussenhandeldiensten volledig aan de in de gehele EU geldende DSA voldoen.
Verantwoordelijkheid digitale diensten
Nederland pleitte eerder voor diverse onderdelen die nu in de DSA staan. Zo moeten online marktplaatsen straks meer informatie inwinnen over de bedrijven (handelaren) die producten of diensten verkopen via hun platform. Dit moet helpen om malafide handelaren te ontmoedigen en te identificeren, neemt oneerlijke concurrentie weg en maakt het makkelijker om als consument je recht te halen.
Ook verplicht de DSA straks aanbieders van digitale diensten om bij het modereren van inhoud rekening te houden met de grondrechten van gebruikers én ze hier uitgebreider over te informeren. Zij moeten bovendien makkelijk toegankelijke en gebruikersvriendelijke klachtenprocedures hebben voor gebruikers.
Aanpak desinformatie
Via de DSA krijgen online platforms het verbod om nog langer advertenties te personaliseren op grond van bijvoorbeeld geloofsovertuiging of seksuele geaardheid. Minderjarigen zijn straks bovendien extra beschermd tegen gepersonaliseerde advertenties. Dat moet eraan bijdragen dat ze geen ongepaste reclame te zien krijgen.
Daarnaast biedt de DSA ook de mogelijkheid om burgers beter te beschermen tegen desinformatie, nepnieuws en schendingen van grond- en mensenrechten. De allergrootste online platformen en zoekmachines moeten namelijk maatregelen nemen om risico’s van hun dienstverlening voor onder andere de samenleving en de democratie te verminderen. Daarnaast bevordert de DSA transparantie. Door rapportageverplichtingen en de toegang tot data voor onderzoekers beter te regelen, krijgen we meer inzicht in hoe grote platformen werken.
Grote bedrijven betalen heffing voor toezicht
De Europese Commissie houdt sinds 25 augustus 2023 toezicht op naleving van de DSA door grootste online platformen en zoekmachines. De bedrijven betalen zelf via een heffing voor dit toezicht. De lidstaten zijn verantwoordelijk voor het toezicht op de overige online diensten.
Lees ook:
- Ruimere verplichtingen voor en toezicht op online platforms
- Harnessing the Power of the Cloud
