Ziekenhuizen bevinden zich in een sterk veranderende wereld. Patiënten zijn steeds beter geïnformeerd en willen meepraten. Steeds meer zorg verhuist van de tweede lijn naar ofwel de eerste ofwel de gespecialiseerde derde lijn. En budgetten staan onder druk, waardoor de noodzaak tot verdere efficiencyverbetering groot is. Sectra speelt in op deze ontwikkelingen door steeds meer in partnership met ziekenhuizen nieuwe technologie te ontwikkelen. Technologie om patiënten meer te betrekken bij hun eigen behandeltraject, om overleg tussen medisch specialisten te faciliteren, om ‘personalized medicine’ mogelijk te maken en om een bijdrage te leveren aan ‘healthy ageing’.
De patiënt centraal. Vrijwel iedere zorgorganisatie roept dat, maar slechts weinigen maken er ook echt werk van. Om de focus direct scherp te stellen, vroeg Sectra paralympisch snowboardster Bibian Mentel om de jaarlijkse klantendag af te trappen. Zij vertelde aan een publiek van zorgmanagers, medisch specialisten, ict-managers en systeembeheerders over haar ervaringen als oncologisch patiënt. “Ik was bezig mijzelf te kwalificeren voor de winterspelen van 2002 in Salt Lake City toen er een kwaadaardige tumor in mijn onderbeen werd ontdekt. Mijn onderbeen moest worden geamputeerd. Van de ene op de andere dag veranderde ik van topsporter in patiënt. En dan kom je in een heel andere wereld terecht.” Een wereld die haar afhankelijk probeerde te maken, die de nadruk legde op wat ze allemaal niet meer kon. “Merkwaardig eigenlijk. Want in de zestien jaar dat ik mijn onderbeen mis ben ik nog nooit tegen iets aangelopen wat ik niet meer kon. We moeten als maatschappij en als medische sector stoppen de lat zo laag te leggen voor mensen met een lichamelijke beperking. Laten we denken in mogelijkheden in plaats van onmogelijkheden.”
Laat patiënten meedenken
Deze zienswijze stimuleerde haar om met succes te lobbyen om van snowboarden een paralympische sport te maken. Ze won goud in Sotsji en wil volgend jaar in Korea op herhaling. Ondanks het feit dat de kanker in de tussenliggende periode meerdere keren terugkwam, in haar longen. Ze werd zelfs uitbehandeld verklaard, maar haar partner Edwin vond na lang zoeken op internet een behandeling die in Houston werd uitgevoerd en die kort daarop ook in het VUmc beschikbaar kwam. Haar behandelteam wist initieel niets van die optie af. Bibian: “Je moet als patiënt heel proactief zijn. Denk niet: de dokter weet alles. Ga zelf ook op zoek naar informatie en bespreek dat met je behandelaars.”
Bibian stelt zich op als lid van het behandelteam. Omdat ze haar arts al vijftien jaar kent, is hij het onderhand gewend. Toen ze eind 2014 werd gediagnosticeerd met longkanker keek hij er niet van op toen ze vroeg of de operatie twee weken kon worden uitgesteld, zodat ze naar het WK kon. “Meestal willen patiënten zo snel mogelijk worden geopereerd, maar ik had belang bij uitstel. Het is fijn als het behandelteam dan met je meedenkt.” Ze benutte die kans en won goud.
Holistisch
“Je ziet dat door deze manier van samenwerken de rol van de medisch specialist gaat veranderen”, zegt Elise Prosman, Marketing Manager bij Sectra. “Bovendien krijgt de term gezondheid een andere lading. Gezondheid gaat om kwaliteit van leven. Je kunt met een beperking of ziekte nog altijd een hoge kwaliteit van leven hebben. Medische teams zouden holistisch moeten kijken naar de mens, naar zijn of haar doelen in het leven. En niet alleen naar de kwaal die zij behandelen.”
Dat kan alleen als de patiënt als volwaardig lid van het behandelteam wordt gezien. “Laat hem of haar meepraten en meebeslissen. Dat betekent dat je de patiënt heel goed moet informeren. Geef hem of haar toegang tot de verzamelde data, want alleen dan kan de patiënt een goed geïnformeerde beslissing nemen.”
Sectra heeft daarom zijn Image Exchange Portal nu ook opengesteld voor patiënten. Via een beveiligde login kunnen patiënten toegang krijgen tot hun medische beeldinformatie. Prosman: “Natuurlijk moeten patiënten hun data kunnen inzien, niet alleen tot de radiologiebeelden. Daarom hebben wij de portal zo ontworpen dat ziekenhuizen deze in hun eigen patiëntenportaal kunnen hangen. Omdat nu nog maar een paar ziekenhuizen zo’n patiëntenportaal hebben, zien wij toegang tot onze Image Exchange Portal als een tussenstap naar XDS en nieuwe mobiele toepassingen.”
Inter- en multidisciplinair overleg
Bibian heeft het als erg prettig ervaren dat haar arts in het Overvecht Ziekenhuis in 2001 zelf aangaf dat hij twijfelde over de tumor. Hij verwees haar direct door naar een academisch ziekenhuis dat in botkanker is gespecialiseerd. “Door zijn twijfel heb ik een betere behandeling gekregen. Je ziet vaak dat artsen terughoudend zijn om hun patiënt te snel door te verwijzen, omdat ze vinden dat zij de specialist zijn, terwijl ze in samenwerking met anderen misschien sneller een betere diagnose kunnen stellen.”
Prosman noemt dat de weg van egosysteem naar ecosysteem. “In het bedrijfsleven zie je al veel netwerkorganisaties. In de zorg blijven medisch specialisten vaak nog op hun eigen eiland zitten. Wij proberen met initiatieven als de Image Exchange Portal en met in Sectra geïntegreerde functionaliteiten zoals Skype for Business en Instant Messenger juist samenwerking te faciliteren. Samenwerking met andere medisch specialisten in je eigen ziekenhuis, maar juist ook met andere ziekenhuizen.”
Machine learning
Een andere ontwikkeling die zorgt voor een revolutie in de gezondheidszorg is personalized medicine, zegt Prosman. “Dat wordt mogelijk gemaakt door big data analytics en machine learning. Deze ontwikkelingen gaan het vak van radioloog en patholoog ingrijpend veranderen en een nog groter beroep doen op hun kennis. Sommige radiologen zijn bang dat de computer al hun werk overneemt. Toegegeven, machine learning en algoritmen kunnen veel sneller een PACS-beeld vergelijken met dat van duizenden andere patiënten en daarmee de scan nog beter classificeren. Maar uiteindelijk zijn het nog altijd artsen die tot een diagnose komen. Juist de combinatie van computer en mens maakt het krachtig. Mijn advies is: verdiep je in de mogelijkheden van deze technologie. Kijk hoe het jou kan ondersteunen. Gebruik machine learning om efficiencyvoordelen te halen, om eenvoudiger werk te automatiseren, zodat er meer tijd overblijft voor de echt ingewikkelde cases. Dat is de enige manier om de groeiende stroom aan oncologiepatiënten snel te voorzien van de juiste diagnose.”
Healthy Ageing
Als laatste trend stipt Prosman gezond ouder worden aan. “Wij ontwikkelen in samenwerking met ziekenhuizen technologie om ziektes tijdiger te ontdekken en behandelen en herhaling te voorkomen. Met, zoals ik al eerder aangaf, veel meer aandacht voor kwaliteit van leven. Hoe kunnen we patiënten helpen bij de doelen die zij in hun leven willen realiseren?” En daarmee eindigt ze waarmee ze begon: “Stel de patiënt centraal in alles wat je doet.”
