Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid oogstte een storm van reacties op de plannen om apps in te zetten in de strijd tegen het coronavirus. Een gelegenheidscoalitie van instellingen en platforms tekenden het Corona Manifest.
Ondertekenaars zijn onder andere Waag, Bits of Freedom, het Platform Burgerrechten, Code for NL en AI Now Institute. Ook schrijvers en journalisten als Maxim Februari, Marietje Schaake, Roxane van Iperen, Brenno de Winter en Sjoera Nas hebben hun handtekening onder het manifest gezet.
Volgens de ondertekenaars kunnen dergelijke apps niet zomaar worden uitgezet. In het Corona Manifest staat: “De bestrijding van het coronavirus mag niet tot afkalving van onze privacy en fundamentele rechten leiden. Als de systemen niet aan deze eisen voldoen, zal deze coalitie zich met hand en tand tegen de implementatie daarvan verzetten.”
Voorwaarden
Om te zorgen voor goede waarborging van de privacy van de gebruikers moeten de apps aan een aantal voorwaarden voldoen.
- Eén doel: onder controle krijgen van het virus
- Gebaseerd op wetenschappelijk inzicht en bewezen effectief
- Bewezen betrouwbaar en vanuit expertise
- De inzet van de applicatie is per definitie tijdelijk
- Niet tot individuen herleidbaar
- Zo min mogelijk gegevens gebruiken
- Geen centraal opgeslagen persoonsgegevens
- Veilig en bestand tegen misbruik
- Gebruiksvriendelijk en toegankelijk
- Nooit onder dwang van overheid en derden
Dat betekent dat contact-apps tijdelijk, transparant, volledig anoniem, vrijwillig en gebruiksvriendelijk moeten zijn. Ze moeten zonder commerciële bijbedoelingen, en onder strikte regie van onafhankelijke deskundigen zijn.
Marleen Stikker, directeur van Waag en initiatiefnemer van het Corona Manifest ziet onvoldoende garanties dat de minister rekenschap geeft van waarborgen. “Zo moet de app niet in private handen te zijn, maar in publieke handen. Er mag geen centrale dataopslag zijn. Belangrijk is dat een app echt ingezet wordt voor het idee dat mensen zichzelf goed kunnen informeren en niet dat er middels die app wordt ingegrepen door de overheid.”
Kritisch
Deze week was de Autoriteit Persoonsgegevens ook al kritisch tegenover het plan. “Een soort wandelende antenne worden die permanent in contact staat met de overheid, dat wil natuurlijk niemand,” stelde hij tegenover de omroep.
AP-voorzitter Aleid Wolfsen eiste eerder al van de overheid dat de privacy van burgers gegarandeerd is als er corona-apps komen. Wolfsen stelde toen dat dergelijke apps uitzetten niet zomaar kan.
De AP vindt dat een wettelijke regeling het enige antwoord is. Dat kan eventueel wel met een spoedwet, mits dat grondig gebeurt en met de gewone democratische controle van de Tweede Kamer.
