Er is een gezamenlijke aanpak nodig voor de aanpak van digitale fraude. Dat komt vooral door de snelle stijging ervan. Dat schrijft de Nederlandse Vereniging van Banken in een onderzoek.
De totale schade door phishing (6,1 miljoen euro) en bankhelpdeskfraude (16,5 miljoen euro) was de eerste zes maanden van 2021 op ruim 22,5 miljoen euro. De totale schade van deze fraudevormen bedroeg in heel 2020 39,5 miljoen euro.
De schade door fraude en oplichting in het betalingsverkeer loopt daarmee verder op naar een zorgwekkend hoog niveau. Banken willen daarom vaart maken om samen met de overheid en andere betrokken partijen te komen tot een integrale aanpak.
Traditionele fraude
Door extra beveiligingsmaatregelen en omdat er door corona minder fysieke betalingen plaatsvonden nam de schade van meer traditionele fraude met creditcards en gestolen bankpassen sterk af. Zo halveerde de schade van fraude met creditcards naar ruim een miljoen euro en daalde de schade door gestolen bankpassen met 68% naar 940.000 euro.
Bij phishing werd de schade voor 98% van het bedrag vergoed door de bank. In 2020 besloten banken om die schade uit coulance te vergoeden, omdat bij nummerspoofing misbruik plaatsvindt van het vertrouwen van klanten in hun bank.
Omdat klanten hier ook een eigen verantwoordelijkheid houden, hebben banken speciale toetsingscriteria. Dit moet helpen om te bepalen in hoeverre de schade wordt vergoed. In de eerste zes maanden van 2021 werd 92% van de schade door bankheldpdeskfraude vergoed.
Keerzijde
Digitalisering biedt veel gemak en nieuwe mogelijkheden, maar heeft ook een keerzijde. De toename van digitale criminaliteit vormt een breed maatschappelijk probleem. Hiertegen kun je alleen in gezamenlijkheid, dus samen met alle betrokken publieke en private partijen, een vuist maken.
Banken pleiten daarom al langer voor een integrale aanpak, waarbij zij onder andere met de verantwoordelijke ministeries, toezichthouders, politie, Openbaar Ministerie, sociale media, BigTech’s, Internet Service Providers, telecompartijen en handelsplatformen de handen ineenslaan. Ook de Cyber Security Raad heeft opgeroepen tot actie en investeringen om de trend van toenemende digitale fraude te keren. Verder uitstel betekent meer schade voor slachtoffers en grotere winsten voor criminelen.
In afwachting van zo’n gezamenlijke aanpak blijven banken er alles aan doen om het betalingsverkeer veilig te houden. Dat is nodig want criminelen bedenken steeds slimmere oplichtingsmethoden. Voorbeelden zijn de IBAN-Naam Check (naam-nummercontrole), de mogelijkheid om betaallimieten in te stellen, de tweefactor-authenticatie en de gelijk oversteken-service, die klanten van een online marktplaats kunnen inzetten om hun transacties veilig te laten verlopen.
Daarnaast bestaan er vele voor de buitenwereld onzichtbare mechanismen die consumenten beschermen tegen fraude en oplichting. Banken werken met verschillende detectiesystemen om fraudeleuze transacties op te sporen en te onderzoeken. Ook waarschuwen banken hun klanten permanent in het directe contact (bijvoorbeeld via de app) en door campagnes op social media, radio en TV. Daarbij hebben banken speciale aandacht voor kwetsbare groepen zoals senioren en jongeren.
