Het kabinet vindt dat Big Data kansen biedt om de veiligheid in Nederland te bevorderen. Gebruik ervan kan bijdragen aan een efficiënter en effectiever gebruik van gegevens door politie en justitie. Dat staat in de kabinetsreactie op het WRR-rapport ‘Big Data in een vrije en veilige samenleving. De Ministerraad ging ermee akkoord op voorstel van minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie.
Daaraan vast zit wel een onderzoek naar de wettelijke basis voor uitvoering en gebruik van data-analyses. De wettelijke basis en de waarborgen moeten volgens het kabinet sterker worden.
Veiligheid en Big Data
Big Data kan op verschillende manieren bijdragen aan het bevorderen van de veiligheid in Nederland. Inschattingen van risico’s en vervolgens preventief optreden bijvoorbeeld. Ook kunnen modus operandi van criminelen inzichtelijk worden gemaakt.
Gebruik van Big Data is onmisbaar bij de bestrijding van online criminaliteit. Het kabinet wil voldoende ruimte creëren om de toegevoegde waarde van Big Data verder te verkennen. Dat zal met voldoende waarborgen worden omkleed. Denk aan zorgen voor de bescherming van de privacy en persoonsgegevens, het verbod op discriminatie, transparantie en betrouwbaarheid van de data en de analysemethode.
Verzamelen, analyse en gebruik
Het kabinet vindt net als de WRR dat de regels die gelden voor het verzamelen van data voldoende zijn om privacy voor burgers te waarborgen. Versterking van de regulering van de fases daarna, waarin de analyse en het gebruik van Big Data plaatsvinden, is dus nodig.
Transparantie
In elk geval moet de transparantie rond gegevensverwerking beter moet. Dat gaat bijvoorbeeld om transparantie van toelaatbare foutmarges, informatie aan burgers over de gehanteerde logica achter Big Data processen en informatie over het doel van Big
Dat geldt niet als transparantie leidt tot een nadelige invloed op de effectiviteit van het gebruik van Big Data. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn als bij bestrijding van criminaliteit risicoselectiecriteria openbaar worden gemaakt.
Toezicht en rechterlijke toets
De toegenomen mogelijkheden om data en persoonsgegevens te verzamelen vragen om versteviging van toezicht. Het ministerie van Veiligheid en Justitie en de Autoriteit Persoonsgegevens kijken momenteel naar de consequenties van versterking van bevoegdheden in de regelgeving voor de capaciteit en het budget van de Autoriteit Persoonsgegevens.
Het kabinet zal daarnaast onderzoeken of uitbreiding van de mogelijkheden voor burgers en belangenorganisaties om toepassingen van Big Data door de rechter te laten toetsen mogelijk en wenselijk is. Daarbij zal worden onderzocht hoe voor toezicht en rechterlijke toetsing voldoende inzicht kan worden gegeven in gebruikte algoritmen en analysemethoden. Dit geldt met name voor situaties waarin besluitvorming op basis van een Big Data analyse rechtsgevolgen of anderszins een aanmerkelijke impact op burgers heeft.
Menselijke tussenkomst
Er geldt al een verbod op geautomatiseerde besluitvorming waaraan rechtsgevolgen zijn verbonden of die mensen op een andere manier aanmerkelijk kan treffen. In die gevallen is menselijke tussenkomst voor het nemen van een besluit vereist. Het kabinet wil onderzoeken of er buiten situaties waarvoor dat verbod geldt, nog andere situaties zijn waarin Big Data toepassingen een aanmerkelijk impact op burgers kunnen hebben.
Een vorm van menselijke goedkeuring van de analyse of weging zou noodzakelijk kunnen zijn, voordat tot een beslissing wordt gekomen. Er moet worden gewaakt voor semi-automatische besluitvorming in de vorm van ‘Computer says no’.
