Toezichthouders Autoriteit Persoonsgegevens en Autoriteit Consument en Markt moeten er per direct streng op toezien dat online platforms zoals Instagram en X zich aan de wet houden en online antisemitisme aanpakken. Nederland werkt nog aan de implementatie van Europese wetgeving hiertoe, maar er is nu actie nodig.
Dat zegt het Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding (NCAB). “Dit moet nú de topprioriteit zijn van de Nederlandse toezichthouders,” zegt woordvoerder Eddo Verdoner.
Sinds het geweld in Israël en Gaza is opgelaaid, ontvangt de NCAB een groeiend aantal signalen van online antisemitisme. Dit soort uitingen vergroot de maatschappelijke tegenstellingen in Nederland en kan leiden tot fysieke onveiligheid voor Joden.
Haatberichten verwijderen
Sinds augustus 2023 moeten grote online platforms voldoen aan de Europese Digital Services Act (DSA). Volgens deze EU-wetgeving moeten socialemediaplatforms haatberichten van hun platforms verwijderen. De NCAB stelt vast dat dit onvoldoende gebeurt. Op basis van de DSA kunnen toezichthouders Autoriteit Persoonsgegevens en Autoriteit Consument hier nu al op handhaven en bijvoorbeeld boetes laten opleggen aan socialemediaplatforms. Echter, Nederland werkt nog aan de implementatie van de DSA.
“Daar kunnen we niet op wachten,” aldus Eddo Verdoner, NCAB. “Online antisemitisme loopt sinds 7 oktober de spuigaten uit. Toezichthouders hebben nu al de bevoegdheid om toezicht te houden op de uitvoering van de DSA door de grote socialemediaplatforms.”
Geen tijd te verliezen
Eddo Verdoner: “Mensen worden vergiftigd met opruiende berichten. In deze maatschappelijk gespannen tijd moeten juist we in gesprek blijven met elkaar om tegenstellingen te overbruggen. Tegelijk moeten we keihard optreden als er grenzen worden overschreden. Online antisemitisme mag niet straffeloos aan ons voorbijgaan. In de eerste plaats voor de daders, daar moeten we het strafrecht ten volste voor inzetten. Maar we hebben hiervoor ook Europese wetgeving, die de platforms aanspreekt. Ook daar moet iedereen zich aan houden.”
Voorbeelden van online berichten die de NCAB sinds 7 oktober ontving:
“Alle Joden zijn kanker”
“Lang leve Hamas”
“Het kunnen er niet genoeg zijn”
“Hitler heeft je zusje Anne Frank geneukt, daarom ben je zo boos.”
“Hier is waar Hitler ons voor waarschuwde. Jammer dat hij zijn werk niet heeft afgemaakt”
“De Nazi’s hadden beter hun beste moeten doen.”
“4 en 5 mei ga ik voortaan slingers ophangen.”
“Houd je moslim-bek”
“Eindelijk oorlog tussen de moslims en de rest van de wereld.”
Pak het verdienmodel aan
De DSA verplicht socialemediabedrijven actief te modereren op hun platforms en haatdragende berichten en nepnieuws te verwijderen. Eddo Verdoner: “Hoe heftiger de content, hoe vaker het gedeeld wordt, hoe langer mensen op het platform blijven. Hoe meer advertenties ze zien, hoe meer socialemediabedrijven verdienen: dat is hun verdienmodel. Deze bedrijven zullen daarom niet snel uit zichzelf nepnieuws en haat verwijderen. Ze nemen de maatschappelijke polarisatie die berichten op hun platform veroorzaakt kennelijk voor lief. Stevig toezicht is daarom essentieel.”
