Tot dusver werd de opkomst van nepnieuws altijd toegeschreven aan het politieke domein. De verspreiders zouden uit ideologische overwegingen handelen.
Op het dark web zijn echter toolkits en online diensten in opkomst met als doel om bedrijven financiële en imagoschade te berokkenen. Deze nepnieuws-tools worden nu echter al vanaf zeven dollar op het dark web aangeboden. Daardoor wordt nepnieuws steeds vaker verspreid voor commerciële doeleinden. Dit blijkt uit onderzoek van Digital Shadows.
Cryptovalutakoers
Belangrijk hierbij zijn volgens de onderzoekers de opkomst van ‘pump and dump’-diensten op het dark web. Hierbij worden geleidelijk grote partijen altcoins (cryptovaluta’s, anders dan bitcoin) aangekocht om een koersstijging te realiseren. Via social media wordt er grote belangstelling voor deze virtuele valuta gewekt.
Vervolgens worden de altcoins met een speciale tool via verschillende accounts verhandeld om de koers verder op te jagen. Vervolgens worden ze verkocht aan nietsvermoedende handelaren op valutabeurzen die van de koersstijging willen profiteren.
Computerleger
Meer dan tien diensten bieden die gebruikers de mogelijkheid om software te downloaden voor het aansturen van social media-bots. Je krijgt al een proefversie voor slechts zeven dollar. Sommige tools kunnen content promoten op honderdduizenden internetplatforms tegelijk. Denk aan forums, blogs en bulletins.
Hiervoor wordt een botnet gebruikt. Dit is een leger van computers, beheerd door cybercriminelen. Zij configureren de bots om berichten achter te laten op specifieke websites over uiteenlopende onderwerpen. Het is moeilijk om dit tegen te gaan nu cybercriminelen captcha-methoden kunnen omzeilen.
Captcha’s werden oorspronkelijk ontwikkeld om te voorkomen dat bots en geautomatiseerde scripts naar willekeur advertenties op internetplatforms plaatsten.
Nieuwsmedia en retailers doelwit
Mediabedrijven vormen een specifiek doelwit voor nepnieuwsaanbieders. De 40 belangrijkste wereldwijde nieuwssites werden geanalyseerd. Men controleerde meer dan 85.000 mogelijke variaties op hun internetdomein. Daar werden zeker 2.858 live nagebootste websites ontdekt.
Door een of meer letters van een domeinnaam te wijzigen en het gebruik van kloondiensten, is het mogelijk om een nepversie van een echte nieuwsorganisatie te creëren. Deze is moeilijk van het origineel te onderscheiden.
Ook retailers vormen een doelwit. Zo bestaat er een managed service die rankings, recensies, stemmen en verkooppromoties bij Amazon aanbiedt. De prijzen variëren van 5 dollar voor een niet-geverifieerde recensie tot 10 dollar voor een geverifieerde recensie en zelfs 500 dollar voor een maandabonnement. Dit kan enorme financiële gevolgen hebben en imagoschade opleveren.
De instapgrens ligt dus lager dan ooit. Als gevolg hiervan wordt nepnieuws niet alleen voor politieke doeleinden ingezet, maar ook om geld te verdienen over de rug van bedrijven en consumenten.