We staan aan de vooravond van een nieuw tijdperk in de automatisering en robotisering. Nieuwe ontwikkelingen in robotica, kunstmatige intelligentie (AI) en machine learning maken dit mogelijk. Maar hoe hard en hoe diep zal het gaan op de arbeidsmarkt?
Zijn onze huidige banen over pakweg twintig jaar verdwenen? Dreigt massawerkloosheid voor de grote meerderheid van de werkenden? Een zojuist verschenen rapport van consultancygigant McKinsey werpt nieuw licht op deze vragen. ICT/Magazine bestudeerde het rapport en sprak erover met professor dr. Vanessa Evers, hoogleraar Sociale Robotica aan de UT Twente.
Voordelen
Dat robotisering en automatisering actueel zijn en aanzienlijke voordelen zullen bieden aan de wereldwijde economie mag inmiddels een open deur heten. Maar over de vraag hoe snel de ontwikkelingen zullen gaan en vooral hoe diep ze zullen ingrijpen in de werkgelegenheid bestaan verschillende opvattingen. Variërend van zwart-sombere visioenen, waarin robots de werkgelegenheid en uiteindelijk zelfs de mensheid zullen vernietigen, tot stralend zonnige vooruitzichten, waarin mens en robot de handen ineen slaan en samen zingend door het leven gaan.
‘A future that works: Automation, employment, and productivity’, het nieuwste rapport van het McKinsey Global Institute, geeft gedetailleerde analyses en voorspellingen omtrent de vraag in hoeverre en op welke termijn robotisering en automatisering onze huidige banen overbodig zullen maken. Het rapport vormt de weerslag van een grootschalig marktonderzoek dat McKinsey heeft verricht in 54 landen, gericht op automatiseringstechnologieën en hun potentiële effecten.
Voorwaarden
Volgens McKinsey is de juiste manier om die potentiële effecten te bepalen: het bestuderen van de activiteiten of taken die geautomatiseerd kunnen worden, en niet complete beroepen of banen. Elk beroep kent verschillende typen activiteiten of taken, die ieder hun eigen voorwaarden voor automatisering hebben.
Met de huidige technologieën zullen zeer weinig beroepen – minder dan vijf procent – compleet verdwijnen, aldus McKinsey. Daarentegen kan bijna elk beroep gedeeltelijk worden geautomatiseerd. McKinsey schat dat ongeveer de helft van alle taken die nu nog door mensen in hun werk worden uitgevoerd, geautomatiseerd zou kunnen worden, wederom op basis van de huidige bekende technologieën. Dat zou tot een besparing leiden van circa vijftien biljoen dollar.
Hoe snel zal het gaan?
Volgens de onderzoekers van McKinsey zal de automatisering niet op stel en sprong plaatsvinden. Het zal nog jaren duren voordat het effect van de automatisering volledig voel- en zichtbaar wordt in de huidige professionele activiteiten. De snelheid en de mate van automatisering zal uiteenlopen afhankelijk van de verschillende activiteiten, beroepen en de betreffende loon- en vaardigheidsniveaus. Volgens de onderzoekers zou de helft van de werkactiviteiten van vandaag in 2055 geautomatiseerd kunnen zijn, maar dat zou ook al twintig jaar eerder (2035) of twintig jaar later kunnen gebeuren.
“De toekomst laat zich niet voorspellen”
rof. dr. Vanessa Evers, hoogleraar Sociale Robotica aan de UT Twente, kan zich in grote lijnen wel vinden in de conclusies van het rapport van McKinsey, al maakt ze er tegelijkertijd wel een paar belangrijke kanttekeningen bij. “McKinsey extrapoleert op basis van de huidige stand van zaken.
En de geschiedenis wijst uit dat ontwikkelingen nooit op die manier lineair richting de toekomst gaan. Juist doordat er nieuwe, onverwachte dingen gebeuren, vinden doorbraken en ontwikkelingen plaats die niemand vooraf zag aankomen. Zo zijn er door de digitalisering complete nieuwe industrieën en bedrijfstakken ontstaan (Silicon Valley). De toekomst laat zich niet voorspellen.”
