ROC Aventus is één van de eerste organisaties in Nederland én wereldwijd die kiest voor een software defined network (SDN). Eind augustus logden duizend medewerkers en ruim tienduizend studenten voor het eerst in op het nieuwe netwerk. Extra bijzonder was dat twee studenten deel uitmaakten van het projectteam. Wie zegt dat het onderwijs achter de praktijk aanloopt, is nog niet in Apeldoorn geweest.
Aventus is het regionale opleidingscentrum in de stedendriehoek Apeldoorn, Deventer en Zutphen. Naast middelbaar beroepsonderwijs biedt de school ook educatie voor volwassenen. ICT speelt een belangrijke rol in het onderwijs. Steeds meer lessen worden volledig digitaal of met digitale ondersteuning gegeven. Alle studenten zijn dan ook verplicht een laptop mee te nemen naar de les. “En zodra je studenten iets verplicht, dan staat daar natuurlijk ook een verplichting van de school tegenover”, zegt hoofd automatisering Roy Dusink. “Het kan niet zo zijn dat studenten niet kunnen inloggen op de wifi omdat het netwerk overbelast is.”
Regierol
Gezien het groeiende belang van ICT in het onderwijs is de afdeling van Dusink de afgelopen jaren van een uitvoerende rol toegegroeid naar een regievoerende. Het beleid is gericht op ‘cloud-tenzij’. “De keus aan digitale leermethoden in de cloud is gigantisch groot. En ook steeds meer applicaties die we gebruiken in onze bedrijfsvoering nemen we uit de cloud af. Vandaar dat we nu bij vervanging van applicaties een sterke voorkeur hebben voor SaaS.”
Deze strategie zou aanleiding kunnen zijn om ook netwerk- en datacenterdiensten uit de cloud af te nemen. Daar kiest Aventus bewust niet voor. “Wij willen de infrastructuur in eigen beheer houden, omdat dat ons meer mogelijkheden biedt om de kosten in de hand te houden en tegelijkertijd maximale flexibiliteit te garanderen. Het is uiteindelijk goedkoper om het netwerk in eigen beheer te houden en we hebben dan ook meer grip op de omgeving. Bovendien willen we onze eigen kennis up-to-date houden omdat ICT van cruciaal belang is geworden voor goed onderwijs.”
Aanbesteding SDN
Het oude netwerk was technisch en financieel afgeschreven. Het begon bovendien tegen zijn grenzen aan te lopen. Reden om vrijwel de gehele netwerkinfrastructuur in drie fases te vervangen. In de eerste fase, die vlak voor de zomervakantie werd afgerond, zijn de core switches vervangen. Fase twee heeft betrekking op het access- en datacenternetwerk. En in fase drie, die begin 2016 zal gaan plaatsvinden, wordt het WAN vervangen.
Aventus is aanbestedingsplichtig. Voorafgaand aan het opstellen van die aanbesteding is met verschillende leveranciers contact geweest. Dat gaf de ict-afdeling voldoende vertrouwen om te kiezen voor een heel nieuw netwerkontwerp, gebaseerd op de principes van software defined. In een SDN worden in de netwerkarchitectuur virtualisatieprincipes toegepast die bij computer en storage al langer gebruikelijk zijn.
Met de energie waarmee je voorheen één router of switch configureerde, kun je er nu honderden configureren. Dit betekent dat je wijzigingen in je netwerk in één keer volledig geautomatiseerd kunt doorvoeren. Bovendien is het eenvoudig om met policies het verkeer op het netwerk te prioritiseren.
Keuzeargumenten
Dat laatste is een belangrijke reden voor Aventus om voor een SDN te kiezen, geeft Dusink aan. “Onze netwerkcapaciteit is natuurlijk niet oneindig en het mag niet zo zijn dat onderwijstoepassingen in het nauw komen doordat studenten massaal naar YouTube-filmpjes kijken. Daarom wezen wij in ons oude netwerk ieder device zes MB toe, ook als er op dat moment veel meer capaciteit beschikbaar was.
Met een SDN kun je de capaciteit die er is, volledig toewijzen, waarbij je met policies kunt aangeven dat de bedrijfsvoerings- en lesapplicaties voorrang krijgen boven andere soorten netwerkverkeer. Er wordt dus pas geknepen op het moment dat het netwerk echt volledig volloopt. Gemiddeld genomen zullen studenten en docenten een veel grotere capaciteit tot hun beschikking hebben.”
Een andere reden om in de aanbesteding voor een SDN te kiezen is dat het netwerk zes tot zeven jaar moet meegaan. Aventus voorziet dat ze in de toekomst regelmatig zal gaan gebruikmaken van IaaS. “Met een SDN kun je in piekperiodes makkelijk servers naar de cloud verhuizen en weer terug in huis halen als die piek voorbij is. Nu is ons datacenter nog berekend op pieken, dat is straks niet meer nodig”, weet Dusink. Dit principe verbetert bovendien de uitwijkmogelijkheden.
Het is daarnaast mogelijk om ontwikkel-, test- of productieomgevingen volledig geautomatiseerd uit te rollen, waardoor nieuwe software of nieuw ontwikkelde functionaliteit veel sneller in gebruik kan worden genomen. Er gaat geen tijd meer verloren met handmatige netwerkconfiguratie.
Een pré van een hypermodern netwerk is dat het de motivatie van medewerkers aanwakkert. Dusink: “Het is natuurlijk altijd leuk om met de nieuwste techniek te werken. Daarnaast hebben wij als ict-afdelingen de laatste jaren echt een cultuuromslag gemaakt. We zijn niet langer een ‘club techneuten’, maar we denken mee met de business. We kijken wat het onderwijs nodig heeft en proberen daarbij optimaal aan te sluiten. SDN stelt ons daar om de genoemde redenen veel beter toe in staat dan traditionele netwerktechnologie.”
Eerste SDN-implementatie
De aanbesteding werd gewonnen door Cisco en Axians. Het is voor beide partijen de eerste grote SDN-implementatie bij een ‘gewoon bedrijf’. Edwin Kanis van Axians nuanceert: “Tot nu toe ken ik alleen implementaties in datacenters van service providers. Ons eigen zusterbedrijf QBranch in Zweden is daarvan een voorbeeld. Dat is toch een heel ander soort omgeving dan een bedrijfsnetwerk.” Waarbij hij aantekent dat het netwerk van Aventus nu ook niet bepaald een ‘gewoon’ bedrijfsnetwerk is.
Dusink lacht: “Noem het maar gewoon dat op een maandag in augustus 4000 nieuwe gebruikers tegelijkertijd voor het eerst met hun eigen device inloggen op het netwerk en verwachten dat zij daar al hun applicaties vinden. Hun rooster, hun digitale lesmethoden, en ga zo maar door. Dat kom je, behalve bij een school, nergens anders tegen.”
De omvang van de omgeving en het innovatieve karakter van het netwerk maakten dat Cisco meer dan bij andere implementaties betrokken was bij het implementatieproject (zie kader Studenten helpen bij implementatie). Daarbij is veel kennis overgedragen van de Cisco-engineers aan de andere betrokkenen van Axians en ROC Aventus.
De ict-afdeling van ROC Aventus beschikt nu over voldoende kennis en vaardigheden om het netwerk zelf in beheer te nemen. “Zoals ik al eerder zei: ICT is in korte tijd een cruciale rol gaan spelen in het onderwijs. Daarom vinden wij het belangrijk om zelf de regie te voeren en niet alle verantwoordelijkheden neer te leggen bij leveranciers. Natuurlijk nemen we veel applicaties af uit de cloud, maar de kennis en infrastructuur houden we graag in eigen beheer.”
Studenten helpen bij implementatie
Het komt op vrijwel elke onderwijsinstelling voor: een vrij strikte scheiding tussen onderwijs en bedrijfsvoering. ROC Aventus vormde daarop geen uitzondering. De bedrijfsvoerende tak van de school nam wel stagiaires af, maar daar bleef het ook bij.
De implementatie van het SDN was het eerste project waarbij studenten op een veel intensievere manier dan de gebruikelijke stage werden betrokken bij een bedrijfsvoeringsproject. Dusink vertelt: “Het idee om studenten in te zetten bij de implementatie ontstond in een gesprek dat ik voerde met de accountmanagers van Axians en Cisco.
Cisco biedt binnen de Cisco Academy een programma om mbo-studenten CCNA te certificeren. Hun gedachte was: we zouden eigenlijk ook zo’n certificeringsprogramma voor het mbo moeten opzetten voor ACI, de SDN-oplossing van Cisco. Dat programma is er nog niet, maar vooruitlopend daarop ontstond wel het idee om twee studenten actief te betrekken bij de implementatie van het netwerk.”
De selectie van deze studenten is in fases gegaan. Voor de zomervakantie konden ict-studenten zich inschrijven voor een extra hoorcollege dat werd verzorgd door Cisco over software defined networking in het algemeen en ACI in het bijzonder. Zij werden opgeroepen om een motivatiebrief te schrijven waarin ze moesten aangeven waarom zij graag eens een hands-on workshop bij Cisco in Amsterdam wilden bijwonen.
De veertien beste brieven werden geselecteerd. Deze studenten konden een dag lang zelf met de handen aan de knoppen zitten. De twee meest gemotiveerde studenten zijn benaderd of zij lid wilden worden van het projectteam.
Dat had nog wel wat voeten in aarde, zegt Dusink. “Onze stages lopen normaal gesproken van januari tot en met juni. Dit project viel midden in de zomervakantie, voorafgaand aan het nieuwe schooljaar. We hebben in overleg met de onderwijscoördinator besloten dat de weken die zij nu meehelpen, worden afgetrokken van de stage die zij straks lopen. Dan komen ze trouwens weer op onze afdeling terecht en helpen ze bij de migratie naar een nieuw WAN.”
Gezien het enthousiasme van de interne projectleider en de vijf overige projectmedewerkers van Aventus, alsmede van de twee betrokken leveranciers, wil Aventus kijken of ze in de toekomst vaker studenten kunnen inzetten bij projecten. Dusink houdt zich met zijn afdeling Automatisering alvast aanbevolen. “De meeste bedrijfsvoeringsprojecten hebben een ict-component. Waar studenten tijdens een stage meelopen op onze afdeling en bij het dagelijkse beheer worden betrokken, is het doen van een project toch echt van een andere orde.
De ervaring leert dat – mits je een goede selectie toepast – er voldoende studenten te vinden zijn die deze verantwoordelijkheid aan kunnen en die ook de betrokkenheid tonen die nodig is in zo’n project. Dit vraag wel meer flexibiliteit van het onderwijs, omdat projecten zich nu eenmaal niet houden aan de vaste stageperiodes. Maar als iedereen zich flexibel opstelt, kun je studenten echt een heel inspirerende stage bezorgen. Dat hebben wij wel aangetoond.”
