De zorgverlening en COVID-19 staan op gespannen voet met elkaar. Zeker als we de media mogen geloven. Extreem hoge werkdruk, onvoldoende capaciteit bij de GGD-en, slechte interne communicatie en ga zo maar door. Wat hier allemaal van waar is, laten we nu even buiten beschouwing. Er zijn namelijk ook hele goede en creatieve initiatieven in de aanpak van het coronavirus.
Maar liefst 74 creatieve kortlopende projecten, voortkomend uit de regeling Creatieve oplossingen aanpak coronavirus, trachten de talrijke negatieve gevolgen van de crisis te beperken. De projecten richten zich op kwetsbare groepen in de samenleving en op praktische problemen in de zorg. De creatieve oplossingen zijn onderverdeeld in elf categorieën waaronder geestelijke gezondheid, mensen met een beperking of chronische ziekte, jeugd en palliatieve zorg. De selectie die wij in dit artikel presenteren richt zich op de ouderen.
Medicatiegesprek.nl
Kwetsbare ouderen die meerdere geneesmiddelen naast elkaar gebruiken, lopen risico om in het ziekenhuis te komen als gevolg van een fout in het medicatiegebruik. Normaliter houden huisarts en apotheker zogeheten polyfarmaciegesprekken over deze medicatie-gerelateerde ziekenhuisopnames. Deze zijn vanwege de coronamaatregelen slechts beperkt mogelijk, wat het risico vergroot dat nog meer kwetsbare ouderen door medicatiefouten in het ziekenhuis belanden. Gesprekken per telefoon zijn geen oplossing, omdat de apotheker en huisarts graag willen dat de patiënt alle medicatie laat zien. Er kan namelijk ook medicatie tussen zitten van de drogist of de kruidenwinkel. Ook beeldbellen stuit op praktische bezwaren, omdat niet iedere oudere over een mobiele telefoon of tablet beschikt en het gebruik van de software toch de nodige digitale vaardigheden vereist. Daarom wordt er samen met een ICT-specialist een ISO27001 gecertificeerde server ingericht met de open-source beeldbelsoftware Jitsi. Deze software beschikt over ‘end-to-end’ encryptie, die afluisteren onmogelijk maakt. Hiermee wordt een veilige en schaalbare beeldbeloplossing gerealiseerd die, onafhankelijk van commerciële partijen, voldoet aan alle eisen. De tablets (iPads) worden zodanig geconfigureerd dat deze prima te gebruiken zijn door niet-digivaardige ouderen.
De eenzaamheid te lijf!
Het zijn onzekere tijden voor iedereen. Voor een grote groep senioren en kwetsbaren is het ook absoluut een eenzame periode met weinig of zelfs helemaal geen bezoek. Wie digitaal een beetje uit de voeten kan, is al geholpen met programma’s als Skype, Teams, Facetime en Whatsapp. Voor wie niet bekend is met een computer, smartphone of tablet is de installatie van software, het leren omgaan met het programma, het invoeren van een gebruikersnaam en wachtwoord teveel gevraagd. ICT-dienstverlener Webish heeft daarom een video-oplossing ontwikkeld die zonder het downloaden van software op ieder apparaat met een internetverbinding tot stand kan komen. De enige vereisten zijn een internetverbinding en een afgesproken pincode. Op ieder apparaat kan iemand dan direct communiceren met een videoverbinding. Met dit project worden groepen bereikt die nu nog in (digitaal) isolement verkeren.
De MaskerMeiden
De MaskerMeiden organiseert beeldende online workshops voor thuiswonende ouderen waarbij ze onder begeleiding bezig zijn met de vier basisemoties binnen de theaterwereld. Elke bijeenkomst gaan ze aan de slag met het vormgeven van een emotie op een wit masker. Hiertoe ontvangt iedere deelnemer een doos met vier neutrale witte maskers, kwasten, verschillende kleuren verf, een mengpaneel en een placemat. Om de dag op hetzelfde tijdstip ontmoeten de participanten en een van de begeleidend docenten elkaar op een digitaal platform zoals Skype. De vier basisemoties in de theaterwereld zijn boos, blij, bedroefd en bang. Tijdens elke workshop – in een serie van vier – staat één emotie centraal. Door het maken van emoties op maskers komen er gemakkelijk gesprekken op gang over zowel het heden, het verleden als de toekomst. De vijfde, afsluitende bijeenkomst bestaat uit een online performance die de docenten op basis van de verhalen hebben geproduceerd.
Door middel van kunst wordt afleiding verzorgd maar ook wordt het contact tussen de ouderen gestimuleerd. Uiteindelijk doel is het verminderen van de eenzaamheid.
Vitamines voor de geest
Veel oudere mensen in woonzorgcentra hebben behoefte aan inhoudelijke activiteiten. Samen met culturele partners ontwikkelen literatuurorganisatie Wintertuin en zorgorganisatie Vitalis WoonZorg Groep daarom ‘Vitamines voor de geest’. Dit zijn tweewekelijkse postpakketjes met artistieke opdrachten erin. Denk hierbij aan literatuur, of beeldende opdrachten en teksten om over te mijmeren. Er is bewust voor gekozen om niet één keer een heel pakket aan opdrachten te bezorgen. Ten eerste is het gewoon leuk om je ergens op te verheugen. Daarnaast kan er op deze manier een gelaagdheid in de diepgang worden aangebracht en in het niveau en inhoud van de opdrachten. De postpakketjes bieden nieuwe inspiratie die kan helpen bij zingeving en reflectie in deze tijd. Ook leveren ze een bijdrage aan een zinvolle dag voor ouderen die door het coronavirus alleen thuiszitten en dreigen te vereenzamen of somber te worden.
Care-Riing
De beperkingen die COVID-19 oplegt aan dementerende cliënten doet een grote aanslag op het inlevingsvermogen en de vaardigheden van mantelzorgers. Een goed gesprek voeren op afstand is een stevige uitdaging. De ondersteuning van mantelzorgers via fysieke trainingen of Alzheimer cafés is niet mogelijk, terwijl die ondersteuning nu juist zo nodig is. Mogelijke onbekwaamheid bij mantelzorgers kan bij de cliënt onbegrip, eenzaamheid, onrust, agressie of verdriet veroorzaken.
Doelstelling van het Care-Riing project is het online trainen/ondersteunen van 1.000 mantelzorgers van mensen met dementie in het voeren van een fijn gesprek. De e-learning van Care-Riing is volledig toegespitst op gespreksvaardigheden met personen met dementie. Het wordt beschikbaar gesteld aan alle mantelzorgers van cliënten met dementie van Pieter van Foreest.
