“Tot een paar maanden geleden moest men mij, als het over blockchain ging, steeds weer uitleggen hoe het ook alweer werkte”, zegt Joris Arts, ziekenhuisapotheker en bestuurder bij Gezondheidscentrum Kersenboogerd in Hoorn. “Totdat ik Lucien Engelen op Our Future Health een presentatie zag geven over een blockchain concept dat REshape Center for Innovation samen met Deloitte en SNS gebouwd had. Daarmee konden patiënten hun medicatie herhalen via een blockchain netwerk.” Op dat moment begon blockchain voor Arts werkelijk te leven.
Joris Arts, ziekenhuisapotheker en bestuurder bij Gezondheidscentrum Kersenboogerd in Hoorn
Deze aha-belevenis zette Arts aan het denken over andere mogelijke toepassingen van blockchain in de zorg. Toepassingen met een hogere urgentie dan het herhalingsconcept. Dat urgente concept diende zich al snel aan: het te allen tijde kunnen genereren en ontsluiten van een Actueel Medicatie Overzicht (AMO) van een individuele patiënt. Doordat medicatiegegevens van patiënten vaak verspreid zijn over dossiers van verschillende zorgverleners, kost het veel werk om een actueel medicatieoverzicht samen te stellen. “Als ziekenhuisapotheker heb ik gezien hoe wij jaar na jaar letterlijk tonnen euro’s bleven investeren in het optimaliseren van het proces om een AMO te produceren”, vertelt Arts. “Maar het bleef een moeizame operatie en het eindresultaat was altijd gebrekkig.”
LSP
Het Landelijk Schakel Punt (LSP) zou mede in deze behoefte moeten voorzien, maar heeft tot nu toe niet gebracht wat ervan verwacht werd, aldus Arts. “Het is een heel mooi streven, maar het gaat tergend langzaam en het klopt nog lang niet altijd.” Bovendien hebben uitsluitend medisch specialisten, huisartsen en apothekers toegang tot het LSP, maar andere zorgverleners zoals diëtisten, thuiszorg, wijkverpleging en fysiotherapeuten, weer niet. Laat staan dat de patiënt of diens mantelzorgers toegang zouden hebben. “Het genereren van een werkelijk actueel AMO zie ik als een gigantisch probleem in de huidige gezondheidszorg”, zegt Arts. “Als je dat zou kunnen aanpakken, dan heb je een nog veel betere businesscase voor de inzet van blockchain in de zorg. En die businesscase hebben wij bij Kersenboogerd nu gemaakt.”
Aanloop
Arts vertelt over de aanloop naar zijn nieuwe blockchain concept. Hoe hij al langer in contact was met zorgconsultancybureau GPP Support, en hoe hij vervolgens in contact kwam met het bedrijf Tymlez, een bouwer van blockchain netwerken. “Tymlez nam ons mee in wat er allemaal mogelijk is”, vertelt Arts. “Zo kwamen we tot de conclusie dat de huidige blockchain netwerken zoals Bitcoin en Ethereum niet helemaal geschikt zijn voor wat wij wilden, vanwege de te geringe hoeveelheid data die er overheen kan en de verversingssnelheid.” Dus werd er een kleiner netwerk ontworpen, bestaande uit zo’n zes servers die op verschillende plekken staan, bijvoorbeeld bij de huisarts, de apotheek, de diëtist, de thuiszorg enzovoort, zodat de kans dat ze tegelijkertijd gehackt worden nihil is. “Wat je verder wilt, is dat iedereen die de informatie nodig heeft, die kan bekijken”, zegt Arts. “Er moet bijvoorbeeld via een smartphone-app toegang mogelijk zijn tot het blockchain netwerk en het AMO van de betreffende patiënt. Tymlez biedt het blockchain platform dat een dergelijke AMO-applicatie ondersteunt. Extra mooi is dat de patiënt met die app zelf kan bepalen wie en hoe lang zijn informatie mag bekijken.” Zo kunnen huisartsen en apothekers continu toegang krijgen, maar de diëtist bijvoorbeeld voor de duur van het consult.
De patiënt aan het stuur
De blockchain technologie maakt het mogelijk om altijd zonder ingewikkelde autorisatie-operaties, een actueel AMO van de patiënt te genereren, en om alle relevante zorgverleners in de keten toegang tot dat AMO te verlenen. De patiënt komt door deze technologie ook daadwerkelijk aan het stuur te zitten. Arts: “Ik ben ervan overtuigd dat alle problemen in de zorg – de te hoge kosten, de enorme zorgvraag en het beperkte aantal zorgverleners – aangepakt kunnen worden door patiënten meer regie te geven. Daarbij kan blockchain technologie heel goed als hulpmiddel dienen om dat doel te bereiken. Het is ook mijn ervaring dat, als je patiënten direct betrekt bij hun eigen dossier en gegevens, ze veel beter begrijpen wat ze gebruiken, en ook dat ze fouten opsporen in de data die over hen is vastgelegd. Daarom werken wij veel met werkgroepen bestaande uit patiënten.”
Arts, GPP Support en Tymlez hebben het AMO-concept helemaal uitgewerkt in een compleet businessplan en zijn nu bezig financiering te zoeken. Dan gaat het niet om tonnen. “Met vijftigduizend euro kunnen we dit concept al van de grond krijgen”, weet Arts. “Desnoods gaan anderen er met dit idee vandoor, dat interesseert me niets. Ik hoop het eigenlijk… Hoe sneller we deze informatie met elkaar delen, hoe groter de kans dat het gaat werken.”
Wat is Blockchain?
Blockchain is een manier om trusted third parties overbodig te maken door de vertrouwensfunctie die zij hebben te distribueren over een groot netwerk. De term is afgeleid van het principe van een keten van datapakketjes. Eén eigenschap maakt een blockchain uniek: er kunnen alleen nieuwe datapakketjes worden toegevoegd aan de onderkant van de lijst, alsof je een nieuwe rij toevoegt aan een spreadsheet. Je kunt de voorgaande rijen niet wissen of wijzigen. De historie blijft altijd voor iedereen zichtbaar. Dit maakt het ontzettend lastig, zo niet onmogelijk, om bijvoorbeeld om een DBC achteraf op te plussen, of data achteraf te veranderen. Deze herleidbaarheid is een van de redenen waarom een blockchain veilig is.
Een andere beveiliging van een blockchain netwerk is dat er continu op meerdere plekken wordt gesynchroniseerd tussen de ketens. Op die manier zijn er continu exacte kopieën van de keten. Als door een fout of door kwaadwillenden op één plek de keten wordt aangepast, zal de meerderheid van de kopieën deze aanpassing weigeren.
De combinatie van deze twee beveiligingsmechanismen maakt blockchain netwerken oneindig veel veiliger dan bestaande netwerken. Het delen van de informatie onder de deelnemers zorgt voor transparantie en vertrouwen. Hierdoor kunnen deelnemers direct en zonder tussenkomst van tussenpersonen, transacties uitvoeren.
