Het Europese Parlement in Brussel is akkoord met de nieuwe auteursrechtenwet met een zogenaamd uploadfitler. 348 parlementsleden stemden voor; 274 leden waren tegen. Critici hekelen het besluit.
De goedgekeurde wet moet nu nog naar de lidstaten van de EU. Zij moeten elk apart een plan maken voor de toepassing ervan. Dat proces gaat een paar jaar in beslag nemen. De schatting is dat het 2021 wordt voor de wet van kracht wordt in de EU.
Vergoedingen
De creatieve industrie en de uitgevers zijn overwegend positief. Ze zijn met name blij met het feit dat ze vergoedingen kunnen vragen voor de korte delen van nieuwsberichten die bijvoorbeeld Google News nu automatisch en gratis plaatst. Dit zou ook een voordeel voor journalisten moeten opleveren.
Tijdens de stemming waren PvdA, VVD, GroenLinks, D66 en Partij voor de Dieren tegen de wet. Het CDA stemde voor en de SP onthield zich helemaal van de stemming.
Vicevoorzitter Andrus Ansip van de Europese Commissie stelt op Twitter juist dat de wet “een grote stap vooruit” is. Volgens Ansip biedt de wet genoeg garanties.
Omstreden
Vooral artikel 11 en 13 van de wet zijn fel omstreden. Artikel 11 wordt ook wel linktaks genoemd. Nieuwssites mogen daarin bepalen wie naar hen mag linken en daarvoor ook geld vragen.
Artikel 13 moet zorgen voor strengere regels en betere handhaving bij uploaden van auteursrechtelijk beschermd materiaal. Vooral door artikel 13 worden grote platforms als Facebook zelf verantwoordelijk voor de eventuele auteursrechtenschendingen van gebruikers die materiaal plaatsen. Dit betekent dat de platforms zelf alle inhoud vooraf moeten controleren. Mocht het al geplaatst zijn, moeten ze het meteen verwijderen.
Critici vrezen voor inperking van de vrijheid van meningsuiting. Ze zijn bijvoorbeeld bang dat satire wordt gecensureerd omdat de automatische systemen alleen maar zien dat het gaat om gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal.
Gekeurd
“Elke upload gescand en gekeurd door een commercieel bedrijf: daar heeft een meerderheid van het Europees Parlement zojuist haar handtekening onder gezet,” schrijft digitale burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom in een reactie. “De wetgever heeft daarmee het maatschappelijk belang van een open internet ondergeschikt gemaakt aan de belangen van grote bedrijven en tussenpartijen.”
Volgens de nieuwe richtlijnen worden de platforms waarop gebruikers content plaatsen nu zelf verantwoordelijk. Nu ligt die verantwoording nog helemaal bij de gebruikers.
Ingewikkelder
Volgens Bits of Freedom ligt het nog ingewikkelder. “In deze nieuwe wet staat zowel dat er niets aan (de verantwoordelijkheid) gaat veranderen (artikel 1), als dat platforms aansprakelijk worden (artikel 17). Dit betekent dat platforms zowel wél de nieuwe wet in acht moeten nemen, maar ook ruimte hebben om dat niet te doen.
Volgens de digitale burgerrechtenorganisatie zijn de uploadfilters zelfs de zwakste schakel zijn omdat ze veel fouten maken. Dit betekent dat veel content onterecht geblokkeerd gaat worden. De organisatie voorziet dat dat “alleen de grootste platforms aan deze wet zullen kunnen voldoen. Denk aan Facebook of Google. De rest zal de software om te filteren inkopen bij die grote platforms. Dit geeft de toch al dominante platforms alleen maar meer macht.”
Bits of Freedom spreekt van een toekomst waarin publiek debat door het uploadfilter alleen nog kan plaatsvinden onder commerciële voorwaarden. Aan de eventuele fouten van het filter kun je als gebruiker niets doen.
Democratie
BoF: “In een sterke democratie kun je in alle vrijheid informatie uitwisselen. Niches daargelaten, zijn het eigenlijk slechts drie bedrijven waar we gebruik van maken om online informatie te verzenden en ontvangen: Facebook, Google en Twitter. We hebben in het verleden al gezien hoe deze platforms onze vrijheid van meningsuiting beperken. Soms komt het omdat het financiële gewin van het bedrijf prioriteit krijgt over een maatschappelijk belang. Soms komt het doordat mensen of organisaties misbruik maken van de functionaliteit van de platforms om content te censureren. Soms blokkeren of verbergen de platforms content of accounts in opdracht van overheden of andere derde partijen.”
