Tot voor kort gold voor Artificial Intelligence, vrij naar Dan Ariely: “AI is like teenage sex: everyone talks about it, nobody really knows how to do it, everyone thinks everyone else is doing it, so everyone claims they are doing it.”
Dat is sinds kort niet meer vol te houden. Nu iedereen via ChatGPT, Midjourney en @ zelf met AI aan de slag gaat, hebben we geen keus meer. Ondernemingen (en de overheid is ook een hele onderneming!) moeten AI meer en vaker inzetten, het liefst op basis van geformuleerd beleid en passend bij de onderneming. In dat beleid moeten zeker de volgende onderwerpen aan de orde komen.
Technology Intelligence – marktverkenning. De onderneming moet weten welke technologische toepassingen kansen bieden voor de onderneming en welke menselijke handelingen, zeker in eerste instantie, nodig zijn voor optimaal effect.
Personeelsbeleid. Inventariseer waar in de onderneming de komende jaren de meeste vakmensen met pensioen gaan en welk vakmanschap het moeilijkst te vervangen is. De businesscase is enorm, zeg maar vijf bruto jaarsalarissen per vervangen persoon. Waar en hoe kan AI hiaten in de bezetting opvullen? Ook een punt van aandacht: als we het werk van juniors als eerste door AI laten uitvoeren (dat gebeurt bijvoorbeeld in de advocatuur), hoe word je dan nog een senior als er geen juniorwerk meer bestaat?
Wet- en regelgeving lopen op technologiegebied natuurlijk altijd vreselijk achter, zowel in de samenleving als in de onderneming (in dat laatste geval heet het beleid). Maar toch, transparantie is een probleem bij machine learning en de boetes kunnen oplopen tot 6 procent van de jaaromzet. Privacy is zeker een punt van aandacht en AI werkt op basis van patroonherkenning, en dat is gewoon een ander woord voor discriminatie.
Ethiek. Alleen voldoen aan de wet is niet voldoende, AI vereist een ethisch kader. De rekenkracht achter AI is een aanslag op het milieu. Willen we dat wel? Hoe voorkomen we bias? Maar vooral: wat zijn de voor- en nadelen van een toepassing en wie incasseren die voor- en nadelen?
AI-portfolio. De onderneming moet actief sturen op een AI-portfolio. Welke projecten definiëren we? Waarover moeten we eerst nadenken en beleid formuleren en waar moeten we eerst kleinschalig experimenteren? Projecten, beleidsontwikkeling en experimenten moeten in samenhang kortcyclisch worden bestuurd, vanwege de risico’s, de ethische dilemma’s en de steeds nieuwe inzichten op hoog niveau in de onderneming.
Vrij naar Mary Kay Ash zou je kunnen zeggen dat er drie soorten ondernemingen zijn in de wereld: “those who make things happen, those who watch things happen, and those who wonder what happened.” In welke categorie zit jullie onderneming?
Bart Stofberg is strategisch adviseur en organisatieveranderaar bij Out of the rabbit hole.
Lees ook:
- Manager in Wonderland
- Gebrek aan visie is als een olifant die het zicht belemmert
