Het aantal mensen met stress- en burn-outklachten groeit angstaanjagend. Zo geeft Volksgezondheidenzorg.info (onderdeel van het RIVM) aan dat ruim 17% van de werknemers burn-outklachten ervaart en dat dit de komende decennia nog flink gaat toenemen. Medewerkers met een burn-out zijn vaak minimaal een half jaar uit de running. Hun afwezigheid betekent ook een extra belasting voor de rest van het team, dat vaak al overbelast is. Voor organisaties is het dus essentieel om medewerkers met een groot burn-outrisico tijdig te herkennen en hen hulp te bieden.
Wat is een burn-out?
Burn-out treedt pas op na langdurige, vaak jarenlange roofbouw op het lichaam als gevolg van continue stress. Het lichaam staat daardoor onder voortdurende spanning en krijgt geen kans om voldoende te herstellen. Er ontstaan fysieke en mentale spanningsklachten. Vaak negeren medewerkers deze waarschuwingen. Ze nemen een pijnstiller en gaan dapper door met hun verplichtingen. Het lichaam zal zich dan aan het langdurig verhoogde stressniveau aanpassen, onder andere door meer cortisol aan te maken. Daardoor kun je langer doorgaan en voel je de pijn en andere stressklachten minder. Dat klinkt prettig, maar je lichaam kan dit verhoogde niveau niet oneindig lang aan. Je stort plotseling in: een burn-out is dan een feit.
Het ontstaan van een burn-out
Een burn-out ontstaat als gevolg van langdurige overbelasting. Wanneer een medewerker niet weet hoe om te gaan met langdurige spanning, dan kan hij of zij een burn-out krijgen. Het uiteindelijke ontstaan van een burn-out kan dus ook komen door een combinatie van stressfactoren:
Verplichtingen
Dit zijn alle dingen die ene medewerker moet of wilt blijven doen, zoals:
• Combineren van zorg voor kinderen, het huishouden en werk
• Hobby’s, sporten, een cursus of opleiding volgen
• Sociale contacten met familie, vrienden of buren
• Zorgen voor een oudere of zieke persoon (mantelzorg)
Problemen
Problemen ontstaan als belangrijke dingen anders gaan dan gepland:
• Schulden
• Relatieproblemen
• Sociale contacten met familie, vrienden of buren
• Gezondheidsproblemen
• Werkloos
• Dakloos
Gebeurtenissen
Zowel ernstige als leuke gebeurtenissen kunnen extra spanning geven, zoals:
• Verhuizing
• Trouwen
• Een kind krijgen
• Nieuwe baan
• Ontslag
• Relatiebreuk
Symptomen burn-out
De burn-out symptomen zijn erg divers en zijn zowel psychisch als lichamelijk van aard. Leidinggevenden spelen een essentiële rol in het herkennen van burnout-verschijnselen. Als zij alert zijn op een aantal vroege burn-out klachten van deze frequente oorzaak van ziekteverzuim, en zich bovendien bewust zijn van het verhoogde burn-outrisico dat sommige medewerkers onder omstandigheden lopen, kunnen zij veel leed helpen voorkomen.
Psychische klachten bij burn-out
• Geestelijke moeheid
• Piekeren
• Emotioneel labiel
• Prikkelbaarheid
• Niet tegen drukte en/of herrie kunnen
• Onrustig/ opgejaagd gevoel hebben
• Slaapproblemen
• Machteloos gevoel hebben
Lichamelijke klachten bij burn-out
• Lichamelijke moeheid
• Hoofdpijn
• Duizeligheid
• Pijnlijk gevoel op de borst
• Hartkloppingen
• Pijn in de buik of een opgeblazen gevoel
Hoe herken je een burn-out bij een medewerker?
• Klagen over vermoeidheid
• Veel kortdurend verzuim
• Slechter plannen en presteren
• Inflexibiliteit
• Gedragsverandering
• Lagere betrokkenheid bij het werk
• Woede, verdriet en paniekaanvallen
• Plotselinge onzekerheid
• Depressieve klachten
Burn-out herstel; de rol van de werkgever
Herstellen van een burn-out heeft tijd nodig: de ene doet er drie maanden over, de ander acht. De behandeling duurt lang en dat is ook nodig om een tweede burn-out te voorkomen. Belangrijk dus om je medewerker de tijd te geven en te helpen en faciliteren waar dat kan.
Het herstel van een burn-out bestaat meestal uit drie fases:
1. Bewustwording en accepteren Dit is hét moment voor je medewerker om even echt rust te nemen. Sommige taken laat hij/zij vallen, anderen niet. Dit kan werk zijn, afspreken met vrienden of huishoudelijke klusjes uit handen geven. Dit zorgt ervoor dat je medewerker echt even tijd voor zichzelf heeft.
2. Wat zijn de problemen en oplossingen? Een burn-out wordt veroorzaakt door stress en spanning. Waar ligt deze spanning? Dit antwoord kan een hele lijst worden en dat is goed. Dan moet er gekeken worden naar de oplossingen. En dat niet alleen: kunnen er al spanningspunten af worden gevinkt? Zo ja, fijn!
3. De uitvoering Begin met kleine oplossingen uit te voeren. Geleidelijk kiest je medewerker ervoor om het groter aan te pakken. Vaak geeft het uitvoeren een fijn gevoel waardoor andere problemen zich ook makkelijker oplossen.
Burn-out voorkomen
Als organisaties serieus werk willen maken van de preventie van burn-out, dan is inzicht nodig in de factoren die ten grondslag liggen aan het ontstaan van burn-out. Door waar nodig stressbronnen weg te nemen, raken medewerkers minder snel overbelast. Hieronder enkele tips hoe je medewerkers helpt een burn-out te voorkomen.
• Maak stress bespreekbaar
• Geef medewerkers voldoende autonomie
• Zorg voor betrokkenheid bij de organisatie
• Zorg voor voldoende uitdaging
• Stimuleer ‘job crafting’
• Zorg voor voldoende ondersteuning
• Bevorder een open sfeer
• Geef als leidinggevende het goede voorbeeld
• Voorkom dat medewerkers continu overwerken
• Respecteer het privéleven van medewerkers
• Bied bemiddeling bij conflicten
• Communiceer transparant
• Bied een veilige werkplek
• Geef feed forward
• Vier successen
• Verlaag de stress met de juiste arbeidsvoorwaarden
• Houd regelmatig loopbaangesprekken
• Stimuleer een gezonde levensstijl
Wanneer organisaties een beter zicht ontwikkelen op de oorzaken van stress, kunnen ze het risico op burn-out aanzienlijk verlagen. Stressbronnen kunnen echter op allerlei vlakken liggen, zoals onder meer de arbeidsomstandigheden, arbeidsinhoud of arbeidsverhoudingen.
Gezonde medewerkers zijn de drijvende kracht in jouw organisatie. Een goed verzuimbeleid helpt daarbij. Maar mocht een medewerker toch ziek worden en het verzuim is langdurig of terugkerend, dan heeft iedereen belang bij een snelle terugkeer. Gezamenlijke regie op re-integratieproces is hierbij cruciaal. Met Visma | Raet Verzuim Management houd je regie op de uitvoering van jouw verzuimbeleid.
Lees ook:
- Toekomst van de zorg staat op het spel, met een cruciale rol voor IT
- HR analytics nog in kinderschoenen: manager vindt uitvoering lastig