Het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers, COA, deelde zeven naar lang onrechtmatig gegevens van asielzoekers met de politie. Dat stelt het NRC op grond van een concept Kamerbrief van demissionair CDA-minister Ferd Grapperhaus van Justitie en VVD-staatssecretaris Ankie Broekers-Knol van Migratie.
De minister erkent intussen het bestaan van de conceptbrief maar het ministerie wil er niet inhoudelijk op reageren. Eerst moet de Kamer officieel op de hoogte zijn. Uit het concept is intussen wel duidelijk dat het delen per direct moet stoppen. Dat zou ook al gebeurd zijn.
Het gaat om de persoonsgegevens van honderdduizenden asielzoekers die onterecht zeker zeven jaar lang dagelijks naar het Nationaal Vreemdelingen Knooppunt (NVIK) werden gestuurd. Het NVIK is onderdeel van de politie.
Godsdienst
Het gaat dan naast naam, leeftijd en land van herkomst ook over godsdienst en etnische afkomst. Gegevens waarvan juristen al jaren zeggen dat delen van dit soort gegevens ten eerste in strijd is met de wet, maar bovendien kan leiden tot criminalisering van onschuldige mensen.
Het stelselmatig opvragen van deze gegevens gebeurde tijdens de intakegesprekken die de vluchtelingen hebben met medewerkers van het COA. Dat gebeurt kort na binnenkomst in Nederland. De medewerkers vroegen de vluchtelingen daarbij meteen om een toestemmingsverklaring te tekenen. Daarin stond dat ze akkoord gingen met het delen van met de politie. De toestemming gold meteen ook voor het delen van allerlei medische informatie. Overigens konden de vluchtelingen alleen maar ‘ja’ aankruisen. Een vakje voor ‘nee’ stond er niet op. Deze versie van het formulier was tot april 2020 in gebruik.
Asieladvocaten
Zelfs asieladvocaten waren overigens niet op de hoogte van het bestaan van het toestemmingsformulier. Dit is mogelijk omdat de binnenkomende asielzoekers het formulier moesten ondertekenen nog voordat ze met de rechtsbijstand in contact kwamen.
Uit de concept Kamerbrief blijkt volgens de krant nog niet of en zo ja wat de politie met de verzamelde gegevens deed. In ieder geval moet de politie ze nu allemaal wissen omdat ze onrechtmatig zijn verkregen. Of de politie dat al heeft gedaan is nog niet bekend.
Deze zomer zette het COA het delen van dit soort gegevens stop. Overigens was de politie er niet blij mee, want vervolgens gingen agenten zelf langs bij de centra om de gegevens op te halen. Die praktijk stopte in november op initiatief van het COA.
Nu moet er een plan komen waarin justitie uitzoekt hoe de politie en het COA dan wel rechtmatig gegevens kunnen uitwisselen.
Lees ook:
- Veilige digitale data-uitwisseling blijft een uitdaging
- Een inkijkje in een falend it-project: authenticatie bij Rechtspraak
