Begin deze week stuurde minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid alsnog een kritische brief van de AIVD en MIVD over 5G naar de Tweede Kamer. Dit gebeurde nadat de Volkskrant maandag publiceerde over het achterhouden van het advies, waarin staat dat Huawei geweerd moet worden.
De veiligheidsdiensten zijn in het advies uiterst kritisch over de rol die het Chinese telecombedrijf moet spelen bij de uitrol van 5G. Het advies spreekt van “Chinese leveranciers van hard- en software, zoals Huawei”.
Terwijl de diensten in het stuk dringend adviseren om ook de reeds aanwezige Chinese apparatuur uit hun netwerk te halen, nam de minister het advies niet mee in het debat over 5G dat vlak voor het reces plaatsvond. Het kritische advies is nu dus alsnog naar de Kamer gestuurd.
Februari
Het gaat om een brief die in februari werd gestuurd naar de ministeries van Economische Zaken en die van Justitie en Veiligheid.
De brief van de veiligheidsdiensten spreekt van het “uitfaseren van hard- en software afkomstig van landen met een offensief cyberprogramma.” Het gaat daarbij volgens de AIVD niet alleen over het toekomstige 5G, maar ook over alle voorgangers tot en met 2G. Daarbij is volgens de diensten ook van groot belang dat nieuwe afhankelijkheden van de diensten van dergelijke landen worden voorkomen. Verder moet het toezicht op de nieuwe infrastructuur intensiever en uitgebreider worden.
“Zonder deze maatregelen is er onvoldoende sprake van risicobeheersing ten aanzien van de nationale veiligheid,” zo stellen de diensten in de brief.
De adviezen in deze brief zijn in het debat deels overgenomen en verwoord door het Kabinet, maar de brief zelf is nooit aan de Kamer gestuurd.
Strenge eisen
Donderdag stelde het kabinet nog geen partijen bij de implementatie van 5G te willen weren. Het kiest voor “een geografisch-neutrale benadering”. Dat betekent dan wel extra veiligheidsmaatregelen voor telecompartijen en tegelijkertijd extra strenge eisen aan dienstverleners die willen meedoen.
Volgens de Volkskrant lijkt het kabinet daarmee de economische belangen van diverse telecompartijen zwaar te laten meewegen. Dit gebeurt vooral omdat providers als T-Mobile en KPN al Huawei-apparatuur gebruiken, ook in de kern van de netwerken. “Voor zover de nationale veiligheid hierdoor niet in het geding komt, wordt zo veel mogelijk rekening gehouden met de bedrijfseconomische aspecten”, schrijft Grapperhaus aan de Kamer.
C2000
De minister rechtvaardigt zich maandag in een begeleidend schrijven aan de Kamer dat de AIVD-brief in april al wel was meegestuurd als bijlage bij een schrijven rond de beveiliging van nieuwe infrastructuur voor C2000.
Het advies van de veiligheidsdiensten zou al wel onderdeel zijn geweest van een vertrouwelijke briefing aan de Kamer. Verder zou het wel zijn meegewogen bij een advies van de Taskforce.
Het stuk speelde echter geen rol bij het Kamerdebat over 5G, dat vorige week donderdag plaatsvond. Wel kwam het standpunt van de VS ter sprake, dat waarschuwt voor spionage en sabotage door China via digitale netwerken. Het land vraagt bondgenoten om niet in zee te gaan met Chinese leveranciers van digitale apparatuur en infrastructuur, zoals Huawei.
Dion Graus (PVV) stelde in het debat dat Huawei vanwege de veiligheid een ‘no-go’ is. “We weten niet wat we niet weten”, zegt Bromet (GroenLinks). Zij neemt de waarschuwingen van veiligheidsdiensten serieus: geef economische belangen niet blindelings voorrang.
Volgens de PvdA mag Nederland geen pion worden in de handelsoorlog tussen China en de VS. De SP stelde dat Nederland wel handel moet blijven drijven met China, maar tegelijkertijd wel waarborgen inbouwen om spionage te voorkomen.
Uitgesloten
“Telecommaatschappijen worden betrokken bij de uitvoering van de veiligheidsmaatregelen”, zei Grapperhaus als antwoord tijdens het debat. “Buitenlandse leveranciers worden niet per definitie uitgesloten, maar ze moeten wel aan strenge eisen voldoen.”
5G staat voor de vijfde generatie van mobiele netwerken. De frequenties voor 5G worden waarschijnlijk in 2020 geveild. De Kamer stelt dat die dan wel transparant moet zijn.
De nieuwe technologie is veel sneller en betrouwbaarder dan het bestaande 4G. De uitrol van 5G kan helpen om digitaal koploper te blijven.
Burum
Uitrol van 5G heeft ook gevolgen voor ‘de grote oren van Burum‘. Dit grote afluisterstation in het Friese Burum van de AIVD en MIVD zou in eerste instantie vrijwel zeker verhuizen naar het buitenland. Daarmee zou een belangrijke hobbel in het aanbieden van de veel snellere opvolger van 4G genomen.
Tot nu toe was de verdere ontwikkeling van 5G in ons land een heikel punt omdat dit netwerk voornamelijk functioneert op de 3,5GHz-band, waar nu ook het afluisterstation op werkt.
Naar verluidt gaan de grote oren van Burum verhuizen naar de Alpen of de Pyreneeën, maar wat er nu gaat gebeuren is nog niet zeker. In het debat van vorige week spreekt de minister van “een afweging van belangen.”
