Vorig jaar ging UMC Utrecht als eerste ziekenhuis in Nederland live met een systeem dat de volledige workflow van pathologie digitaliseert. Alleen in twijfelgevallen of in bijzondere omstandigheden worden nog coupes door de microscoop bekeken.
Op welke terreinen liggen de voordelen van digitale pathologie? Wat zijn de implementatielessen? En vooral: welke nieuwe deuren opent digitale pathologie?
Prof.dr. Paul van Diest, Hoofd afdeling pathologie in het UMCU is gespecialiseerd in het onderzoeken van borstweefsel. Hij verdiept zich al jarenlang in beeldanalysetoepassingen voor pathologie. Hij promoveerde zelfs op dit onderwerp. “Er zijn 25 jaar geleden al prachtige dingen ontwikkeld waar we daarna, om diverse redenen, eigenlijk nauwelijks gebruik van hebben gemaakt.”
Op het gebied van beeldanalyse vindt momenteel echter een kentering plaats. Nu het mogelijk is om in één minuut een hoge resolutie-beeld te creëren van een weefselcoupe is het in technologisch opzicht een werkbaar alternatief geworden. Een alternatief dat voordelen biedt op drie vlakken.
De voordelen
In de eerste plaats op het gebied van patiëntveiligheid, zegt Van Diest. “Je kunt niet meer per ongeluk een coupe en een verslag omwisselen, het beeld wordt automatisch aan het juiste verslag gelinkt en wordt samen opgeslagen. Je kunt op het beeldscherm bovendien in één keer de hele coupe zien en daarop inzoomen.
Bij een microscoop lukt het je nooit om al het weefsel in één keer te zien, waardoor je soms wat mist. Het kan bijvoorbeeld gebeuren dat er zes lymfeklieren in een coupe zitten. Je onderzoekt ze één voor één en telt er zes, maar je hebt per ongeluk twee keer naar dezelfde klier zitten kijken en mist er één. Als je digitaal werkt zijn dat soort fouten, die enorme consequenties kunnen hebben, bijna onmogelijk. Dat is echt goed nieuws voor patiënten.”
Efficiency
Een ander belangrijk voordeel is de hogere efficiency. Coupes liggen op bureaus, zwerven over de afdeling en raken gemakkelijk zoek.
Van Diest: “Een arts-assistent was soms een hele dag bezig om alle coupes bij elkaar te zoeken voor een grote oncologiebespreking. Intellectueel weinig bevredigend, maar vooral zonde van de tijd. Om nog maar te zwijgen over het feit dat er soms coupes kwijt raakten. Daar zijn we nu gewoon van af.”
Een laatste voordeel is tijd- en plaatsonafhankelijk werken. Van Diest werkt vandaag vanuit huis en doet het interview via Skype. “Ik was bezig met borstkanker diagnostiek voordat jij belde en ga daar zo weer mee door. Toen we nog alle coupes door een microscoop moesten bekijken, kon dat gewoon niet, maar nu draait alles vanaf een afstand gewoon door, temeer daar we ook volledig papierloos werken.”
Digitale pathologie
Digitale pathologie maakt bovendien nieuwe toepassingen mogelijk. UMCU wil dit najaar radiologie en pathologie met elkaar integreren. De eerste stap is om de beelden van beide vakgebieden in één systeem te zetten: een Enterprise Image Management-systeem (een doorontwikkeling van het PACS).
Van Diest: “Wij kunnen nu wel de radiologiebeelden opvragen, maar dan moeten we in een ander systeem inloggen en dat werkt erg omslachtig. Daarom gebeurt dat in de praktijk nauwelijks. Als we eenvoudig toegang hebben tot elkaars beelden, hoef je tijdens een bijeenkomst minder onzekerheden te bespreken. Het is voor ons soms handig om te weten of een tumor wel of niet goed is afgebakend. Wij kunnen dat niet zien aan een biopt, maar wel op het radiologiebeeld. We kunnen in het verslag dan meteen onze conclusie zetten in plaats van: afhankelijk van of een tumor is afgebakend zien we dit of dit.”
