Een wetsvoorstel van minister Dekker (voor Rechtsbecherming) dat de nieuwe Europese richtlijn van april 2019 over auteursrecht omzet in Nederlands recht, ging maandag in consultatie. Met de richtlijn moet auteursrecht beter aansluiten bij de huidige digitale wereld.
Ook wordt het makkelijker licenties te verlenen en toegang te krijgen tot auteursrechtelijk beschermd materiaal. Denk bijvoorbeeld aan romans, brieven, dagboeken, verslagen, tekeningen en foto’s.
Uitzonderingen
Er komen ook nieuwe uitzonderingen. In bepaalde situaties kun je dan bijvoorbeeld kopieën van werken en ander beschermd materiaal beschikbaar maken voor tekst- en datamining. Dit kan dan zonder voorafgaande toestemming van rechthebbenden en zonder betaling van een vergoeding.
Bij tekst- en datamining doorzoek je grote hoeveelheden informatie in digitale vorm. Het kan gaan om zoals tekst, geluid, beeld als data om verbanden of patronen te ontdekken. Deze werkwijze is populair bij medische onderzoeken naar ziekten en geneesmiddelen.
Ook kunnen straks collectieve beheersorganisaties toestemming geven aan instellingen voor cultureel erfgoed om auteursrechtelijk beschermde werken. Zo kunnen ze bijvoorbeeld boeken uit hun collectie gebruiken die niet langer in de handel verkrijgbaar zijn.
De richtlijn bepaalt dat een collectieve beheersorganisatie onder voorwaarden en omstandigheden ook namens niet bij haar aangesloten rechthebbenden die toestemming mag geven.
Maatregelen
Verder introduceert de richtlijn enkele maatregelen om de markt voor auteursrechtelijk beschermd werk beter te laten functioneren. Een voorbeeld is het zogeheten persuitgeversrecht. Dit moet uitgevers van perspublicaties beter in staat stellen gedane investeringen terug te verdienen.
Ook staat de aansprakelijkheid voor grote platformaanbieders als YouTube komt in de richtlijn aan bod. Daarnaast zijn regels opgenomen die de makers, zoals schrijvers en muzikanten ondersteunen als zij overeenkomsten sluiten met partijen die hun werk exploiteren, bijvoorbeeld uitgevers en platenmaatschappijen.
Uploadfilter
De Nederlandse richtlijn is een uitvloeisel van de nieuwe wet op auteursrecht dat eerder dit jaar door de EU werd goedgekeurd. Het gaat om het zogenaamde uploadfitler. 348 parlementsleden stemden voor; 274 leden waren tegen. Critici hekelen het besluit.
De goedgekeurde wet moet nu nog naar de lidstaten van de EU. Zij moeten elk apart een plan maken voor de toepassing ervan. Dat proces gaat een paar jaar in beslag nemen. De schatting is dat het 2021 wordt voor de wet van kracht wordt in de EU.
