Zoeken naar informatie over personen die in slavernij leefden op Aruba en Sint Eustatius is met het online zetten van twee indexen en bijbehorende scans van koloniale archieven eenvoudiger. De indexen zijn vanaf 30 juni te doorzoeken op de website van het Archivo Nacional Aruba (ANA) en op de website van het Nationaal Archief.
In de index Aruba: slavernij en emancipatie, 1840-1863 is de slaafgemaakte bevolking van Aruba te volgen in de laatste 25 jaar van slavernij, tot en met de Emancipatie in 1863. Het gaat om zo’n 1000 mensen, waarvan er 450 vrijkwamen in 1863 (een vijfde van de Arubaanse bevolking). Voor de database gebruikte het Archief een breed palet aan archiefbronnen. Dat zijn bijvoorbeeld het register van Emancipatie uit 1863, borderellen (vergoedingenlijsten voor plantagehouders), registers van geboorte en overlijden van slaafgemaakten. Maar ook rekwesten en notariële akten met informatie over de koop en verkoop en manumissies van de slaafgemaakten.
De index Aruba: slavernij en emancipatie, 1840-1863 is het resultaat van een samenwerking tussen Raymond Hernandez van het (ANA) en Coen van Galen van de Radboud Universiteit Nijmegen (namens de Stichting Historische Database Suriname en de Cariben). Het Nationaal Archief in Den Haag leverde steun aan het initiatief.
De uitvoering was in handen van Rosa M. Arends (ANA) en Wouter Raaijmakers en Matthias Rosenbaum-Feldbrügge (Historical Database Suriname and Caribbean, HDSC). Edric Croes en Johny van Eerden (ANA) en Peter Scholing (Biblioteca Nacional Aruba) hadden een adviserende rol.
De index Sint Eustatius: Borderellen en het Emancipatieregister, 1862-1863 verwijst naar twee lijsten. Ten eerste het Statiaanse emancipatieregister en ten tweede naar de borderellen van de Algemene Rekenkamer. Beide bronnen zijn nu online te raadplegen op de website van het Nationaal Archief.
Emancipatieregister
In het emancipatieregister staan de namen en achternamen van slaafgemaakten die vrijkwamen in 1863. De borderellen bieden overzicht van de vergoedingen die de slaveneigenaren ontvingen ter compensatie van het verlies van “eigendom”. De Algemene Rekenkamer controleerde de vergoedingen die de Nederlandse staat betaalde aan de voormalige eigenaren van vrijverklaarde slaafgemaakten.
De publicatie van de index Sint Eustatius: Borderellen en het Emancipatieregister, 1862-1863 was een gezamenlijk initiatief van Nadine Busby-De Graf (Census Office, Oranjestad), Johan van Langen (Nationaal Archief) en Coen van Galen, uitgevoerd door Wouter Raaijmakers en Coen van Galen (HDSC).
Met de oplevering van de twee nieuwe indexen worden archieven over het Nederlands slavernijverleden beter doorzoekbaar. Sommige originele stukken verkeerden al langere tijd in matige tot slechte fysieke staat, maar door digitalisering is de informatie nu toch beschikbaar. Ongeacht de locatie van de fysieke stukken – of deze nu op Aruba, Sint Eustatius of in Den Haag berusten – de digitale reproducties zijn nu voor iedereen online te raadplegen
Het Nationaal Archief werkt samen met instellingen in partnerlanden om meer bronnen over het Nederlands koloniaal- en slavernijverleden online beschikbaar te stellen voor onderzoekers en geïnteresseerden. Daarnaast werkt het Nationaal Archief in Den Haag aan de restauratie en digitalisering van stukken over het Nederlands slavernijverleden uit zijn eigen collectie, en deze zullen de komende maanden en jaren online beschikbaar komen.
Lees ook:
- CABR oorlogsarchief vanaf 2025 online doorzoekbaar
- AI praktisch toepasbaar maken: van data naar dagelijks gebruik
