Het CABR, Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging, het grootste oorlogsarchief van Nederland, wordt digitaal toegankelijk voor een breed publiek. Dat gebeurt vanaf 2025 in het project Oorlog voor de Rechter.
Het Nationaal Archief, Netwerk Oorlogsbronnen, het Huygens Instituut en NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies slaan met het project Oorlog voor de Rechter de handen ineen om het CABR te digitaliseren. Het samenwerkingsverband gaat de gedigitaliseerde archiefstukken leesbaar en doorzoekbaar maken via kunstmatige intelligentie. Vanaf 2025 is het CABR openbaar voor publiek. De eerste dossiers zijn dan online te vinden via Oorlogvoorderechter.nl. Daarbij houden de samenstellers rekening met de AVG-privacyregels. Dat maakt dan ook dat rond die datum nog niet alle documenten online beschikbaar kunnen zijn.
Dossiers
Het CABR is het meest geraadpleegde en het grootste archief over de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Elk jaar komen duizenden mensen dossiers uit het CABR inzien bij het Nationaal Archief. Daarin bevinden zich dossiers van zo’n 300.000 personen die verdacht werden van collaboratie met de Duitsers.
Het beslaat in totaal bijna vier kilometer. Dossiers kunnen getuigenverslagen, lidmaatschapskaarten van de NSB, dagboeken, gratieverzoeken en soms foto’s bevatten. Goed te vermelden is dat over een groot deel van de verdachten de verdenking ongegrond bleek. Twintig procent is uiteindelijk veroordeeld door een bijzonder gerechtshof of tribunaal. Bijna 1900 van hen kregen daarbij een gevangenisstraf van tien jaar of meer.
Digitaal toegankelijk
De archiefstukken worden gedigitaliseerd met naar verwachting een gemiddelde productie van 152.000 scans per week. Met kunstmatige intelligentie wordt alles vervolgens digitaal leesbaar en doorzoekbaar. Om de documenten uit het CABR beter te begrijpen en te plaatsen binnen een bredere context worden ze verrijkt met achtergrondinformatie.
Er komen ook doorverwijzingen bij naar bronnen die over hetzelfde onderwerp gaan uit andere collecties dan het CABR.
De eerste digitale resultaten zijn zichtbaar op Oorlogvoorderechter.nl vanaf 2025. Gedurende het project gaan betrokken partijen in gesprek met belangenorganisaties over omgang met persoonsgegevens. Het project loopt tot 2027. De mogelijkheid om dwars door het CABR te zoeken zal nieuwe inzichten geven over gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog, vanuit verschillende perspectieven.
Lees ook:
- Andere landen bedreigen Nederlandse veiligheid steeds meer
- 7 manieren om op efficiënte wijze IT-personeel te vergaren
