De Autoriteit Consument & Markt (ACM) onderzoekt of ICT-leveranciers in de zorgsector de concurrentieregels overtreedt. Vraag is of of deze leveranciers wel genoeg doen om te zorgen voor interoperabiliteit tussen systemen. De autoriteit krijgt namelijk signalen dat een aantal leveranciers dit “onredelijk verhinderen”. Ze roepen partijen dus op om met concrete signalen naar voren te komen als ze denken dat hier sprake van is.
Verder moet de concept-leidraad ‘Goedwerkende markten voor zorg-ICT’ nog eens extra duidelijkheid bieden om de markten voor ICT-systemen in de zorg beter te laten werken. De komende weken legt ACM de leidraad ter consultatie voor. Dit najaar verschijnt de definitieve versie.
Wat is het probleem?
Zorgaanbieders zijn vaak sterk afhankelijk van hun zorg-ICT-leverancier. Overstappen naar een ander is moeilijk. Dat geldt vooral omdat instellingen vaak veel investeren in het systeem en het gekoppeld is met vele andere systemen. Of omdat het overzetten van de gegevens een probleem is. Volgens de waakhond kan deze afhankelijkheid leiden tot een leveranciersklem (vendor lock-in). Als de leverancier daarvan misbruik maakt, is dat in strijd met de mededingingswet.
De nieuwe leidraad verduidelijkt en concretiseert de mededingingsregels voor zorg-ICT-markten. Dit maakt ook meteen duidelijk welke gedragingen verboden zijn. Machtsmisbruik kan bijvoorbeeld bestaan uit moeilijk maken van koppeling van systemen van verschillende leveranciers, opleggen van onredelijke (contract)voorwaarden, of vragen van niet-transparante of excessieve prijzen. ICT-leveranciers en zorgaanbieders kunnen hun gedrag aan de leidraad toetsen en zo nodig aanpassen.
Zorgaanbieders kunnen volgens de autoriteit meer tegenwicht bieden aan de sterke positie van ICT-leveranciers. Ze kunnen bijvoorbeeld hun kennis, ervaring en inkooppositie bundelen door betere samenwerking. De leidraad beschrijft de mogelijkheden voor samenwerking binnen de mededingingsregels. Idee erachter is dat afspraken tussen marktpartijen over technische oplossingen, eenheid van taal en standaarden de interoperabiliteit van zorg-ICT-systemen en digitale gegevensuitwisseling bevorderen.
De vele gesprekken die vooraf gingen aan de samenstelling van de leidraad leverden signalen op die aanleiding gaven om een onderzoek in te stellen naar de vraag of er sprake is van een overtreding van de mededingingsregels. Prioriteit zijn gedragingen die interoperabiliteit onredelijk kunnen verhinderen.
Standaardisering
De zorg en de zorg-ICT-markt hebben allebei baat bij betere mogelijkheden voor koppeling van systemen op basis van uniforme standaarden voor gegevensuitwisseling. Op dit punt is het ministerie van Volksgezondheid aan zet. De minister moet daarbij zoveel mogelijk aansluiten bij (bestaande) open internationale standaarden in zorg-ICT, zodat de markt open blijft voor alle ICT-aanbieders.
Goedwerkende ICT-markten in de zorg zijn een noodzakelijke voorwaarde voor goed werkende zorgmarkten. Open informatiesystemen van zorgaanbieders bieden veel kansen voor goede en tijdige gegevensuitwisseling en innovatie. Daarmee kunnen zorgverleners en patiënten beschikken over de juiste informatie op de juiste plek op het juiste moment. Dat is nodig om de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van zorg in Nederland toekomstbestendig te maken. De aandacht voor zorg-ICT is onderdeel van het ACM-agendathema digitale economie.
Lees ook:
- De zorg van morgen begint bij de data van vandaag
- Hoe krijgen we inzicht in big data en AI