Digitale criminaliteit is intussen een vast onderdeel van politiewerk.In allerlei regionale politie-eenheden zijn allerlei initiatieven ontstaan rond de aanpak van online criminaliteit, maar zicht op die regionale en lokale initiatieven was er nog niet.
In het onderzoek ‘Parels bij de lokale aanpak van cybercriminaliteit en gedigitaliseerde criminaliteit’ staan deze initiatieven nu centraal. Volgens de politie kunnen eenheden van elkaar leren, en waardevolle initiatieven eventueel op grotere schaal worden ingezet. Er moet zo ook meer inzicht ontstaan in eventuele knelpunten.
Knelpunten
Een van de knelpunten is volgens het rapport conservatieve leidinggevenden die digitale criminaliteit op een minder hoog plan zetten. Aan de andere kant speelt een politieteam juist meer klaar met een leidinggevende die nut en noodzaak van digitale opsporing wel inziet.
Omdat digitale aangiftes bij de politie uit het hele land komen, verdient het volgens het rapport aanbeveling om de aanpak of werkvoorbereiding van dit soort nieuwe fenomenen landelijk aan te sturen. Zo is kennis op een centraal punt beschikbaar. Lokale opsporingsteams kunnen dan ook beter geïnformeerd van start. Waar mogelijk door samenwerking met externe
partners, aangezien burgers vaak melding doen bij deze organisaties (Van de Weijer et al., 2019) en zij over een goede informatiepositie beschikken.
Cyberquery
Wat volgens de samenstellers dan wel noodzakelijk is, is centraal beleid in de aansturing van de diverse eenheden. Daarbij is de dagelijkse cyberquery van de politie Limburg een mooi voorbeeld. Medewerkers van de Dienst Regionale Informatie Organisatie (DRIO) duiden en scoren elke dag de binnengekomen cybercrime-aangiften. Hierdoor krijgen basisteams betere aanwijzingen en kunnen ze sneller handelen.
Dit soort aangiften krijgen nu een stoplichtsortering. Ziet een basisteam groen, dan heeft de aangifte geen tot weinig prioriteit. Oranje betekent dat de zaak een zogenoemde ‘interessante opsporingsindicatie’ heeft. Staat het licht op rood dan moeten de medewerkers de zaak meteen oppakken. Dat is bijvoorbeeld het geval als de kans om de dader op heterdaad op te pakken groot is.
District Cyberteams en Bl@ckmail
District Cyberteams is een ander voorbeeld waaraan het rapport aandacht besteedt. Deze teams werken in Zeeland-West-Brabant. Ze bestaan uit minimaal vijf fte binnen de districtsrecherche. De teams helpen ook bij vergroting van kennis en kunde van alle collega’s in het district. Dat is bijvoorbeeld nuttig bij financieel economische criminaliteit. Dit heeft vaak ook een digitaal component en andersom.
De politie-eenheid Amsterdam heeft het initiatief Bl@ckmail. Dit is een een mobiele escaperoom waarin de politie met jongeren in gesprek kan over cybercrime en sextortion. Bl@ckmail is een mobiele escaperoom bus en bestaat uit vier korte spellen die deelnemers kunnen spelen. Er kunnen drie tot vier personen tegelijk in de escaperoom. Eerst krijgen ze in een
korte briefing (5 minuten) informatie over de escaperoom, cybercrime en sextortion.
Vervolgens gaan de jongeren de bus in. De escaperoom is binnen een kwartier uit te spelen en bestaat uit 4 spellen waarbij de deelnemers vier codes moeten vinden. Door slim te overleggen en goed te zoeken kom je tot de oplossing.
Een van de spellen is digitaal memory (met social media logo’s). In een andere opdracht moet je met een UV-lamp op een scherm schijnen om codes naar voren te laten komen. Om het spel heen is een casus bedacht van een dame die wordt afgeperst met naaktbeelden. Het idee is dat als de deelnemers de vier codes binnen de tijd vinden ze zorgen dat de foto’s niet
worden geüpload op internet. Achteraf is er een briefing waarin begeleiders het gesprek aangaan met jongeren over het onderwerp. Het concept kwam tot stand naar aanleiding van de succesvolle alcoholbus in Rotterdam.
Het rapport behandelt ook andere initiatieven als een cybercrisisoefening en en speciale coaches die politiemensen moeten helpen met digitale vaardigheden. Duidelijk is volgens de samenstellers dat er in de regio veel initiatieven zijn rond preventie van digitale criminaliteit die aan kracht kunnen winnen met landelijke uitrol.
Lees ook:
- Meer online criminaliteit: hoe zit het met de verzekering?
- 17 november 2022: Softbot Award (mvrdigitalworkforce.nl)
