“De it’er herken je als degene die bij het handen schudden naar de punt van zijn schoenen kijkt. En, als hij iets minder verlegen is, naar de punt van jouw schoenen…” Trendwatcher Adjiedj Bakas zegt het met een glimlach, maar hij meent het serieus. De wereldwijde digitale transformatie is een nieuwe industriële revolutie, die alles op zijn kop zet. Maar degenen die haar zouden moeten aanvoeren, de it’ers en it-managers, missen in zijn optiek nog te vaak de bravoure en het zelfvertrouwen om volledig de leiding te nemen. “IT’ers vormen de voorhoede van die revolutie. Ze zijn extreem belangrijk en worden alleen nog maar belangrijker. Maar wat zie je vaak? Ze zijn veel te verlegen…” Hoogste tijd voor verandering, vindt hij.
Bakas is de schrijver van ‘De digitale transformatie’ (2016); ondertitel: ‘Het ‘Handboek Soldaat’ voor de digitalisering van business en overheid.’ In ongeveer 250 pagina’s geeft Bakas samen met hoofdredacteur Dutch IT-channel, Witold Kepinski, een beeld van de digitale revolutie. Het boek wil vooral een brug slaan tussen it’ers en de rest van de wereld. “Want veel mensen, onder wie CEO’s en managers HR, marketing en sales, begrijpen de digitalisering niet”, zegt Bakas. “En als je de wereld niet begrijpt, dan kun je ook niet overleven.”
Kodak
De boodschap die Bakas bedrijven meegeeft is niet nieuw, maar wel urgent: wie niet op tijd meebeweegt met de digitalisatie zal onherroepelijk de slag missen en moet vrezen voor zijn voortbestaan. Wie wel meebeweegt en anticipeert, zal merken dat de ontwikkelingen weliswaar snel gaan, maar dat ze met de nodige visie, strategie en wendbaarheid goed bij te benen zijn. Schoolvoorbeeld van hoe het gruwelijk mis kan gaan is Kodak. Ooit een excellent en wereldberoemd bedrijf in analoge fotografie, miste Kodak volledig de boot door niet snel genoeg mee te gaan met de digitale fotografie, terwijl ze het nota bene zelf hadden uitgevonden. De leiding van Kodak zag de gevaren (en de kansen!) niet snel en niet goed genoeg en was niet bereid hun eigen businessmodel disruptief om te gooien. In 2012 hield het eens zo machtige merk op te bestaan.
John Deere
In zijn boek noemt Bakas tractorfabrikant John Deere als voorbeeld van een onderneming die wél tijdig en flexibel meebeweegt met de markt. De tractoren en landbouwmachines van John Deere worden steeds meer een digitale verzamelbron van landbouwdata, zoals gps-gegevens in combinatie met grondmonsters. “Je ziet dus zo’n tractorfabrikant zich ontwikkelen tot een digitaal bedrijf dat meer en meer datahandelaar wordt”, zegt Bakas. De informatie over de grond wordt al snel meer geld waard dan de landbouwmachines. “Het moment dat de fabrikant aan boeren een gratis tractor weggeeft, zodat die grondinformatie gaat verzamelen die John Deere verzamelt in zijn cloud, komt steeds dichterbij”, aldus Bakas. Volgens hem is momenteel sprake van een nieuwe golf van digitalisering, voortgestuwd door doorbraaktechnologieën als cloud computing, big data-analyse, Internet of Things (IoT), mobiele technologie en sociale technologie. Data is in zijn optiek de nieuwe ruggengraat van de wereldeconomie, nu al. “Multi-cloud (private, public en hybrid cloud) voert de boventoon. Big data en de analyse daarvan stuurt steeds meer het gedrag van bedrijven en organisaties. IT-afdelingen moeten anders gaan opereren en van de mensen die daar werken worden andere vaardigheden verwacht.” Dat kan voor sommigen bedreigend overkomen, maar wie soepel en op tijd meebeweegt, kan oogsten.
De CDO – een nieuwe it-functie
Onderzoeksbureau Gartner omschrijft het samenspel van de vier fenomenen social, mobile, analytics (big data) en cloud – SMAC – als de ‘Nexus of Forces’. De it-uitgaven vinden steeds vaker plaats buiten de it-afdeling om en dit maakt van ieder budget een it-budget. Om deze ontwikkelingen te faciliteren en een digitale strategie op te zetten, vindt Bakas – in navolging van Gartner – dat er een nieuwe functie nodig is: de CDO, ofwel Chief Digital Officer. “De CDO is verantwoordelijk voor informatiemanagement en het benutten van digitale kansen die big data biedt”, zegt Bakas. “Gartner verwacht dat volgend jaar, in 2017, maar liefst een kwart van alle bedrijven al over een CDO beschikt. Samen met de CIO moet de CDO het voortouw nemen in de digitale transformatie. Data is van vitaal belang geworden voor de groei van een bedrijf, maar tegelijkertijd zo complex dat het behalen van de juiste resultaten erg moeilijk wordt zonder de volle aandacht van het management.” Daarbij willen andere afdelingen, zoals marketing en R&D, kansen benutten met data, en maken Juridisch en HR zich zorgen over de compliance.
Waar de schoen wringt
De it-organisatie, onder leiding van de CIO, moet zowel de digitale bedrijfsvoering faciliteren als veiligheid en compliance garanderen. Voeg daar nog verantwoordelijkheden bij zoals digitale innovatie, change management en de digitale transformatie, en het moge duidelijk zijn dat een CDO binnen de it-organisatie geen overbodige luxe is. Bakas: “CDO’s zijn noodzakelijk om data effectief te kunnen beheren en de kwaliteit van data te bewaken. Een goede CDO heeft volgens Gartner onder andere ervaring met juridische, compliance- en/of risicomanagementverantwoordelijkheid. Ook moet een CDO data als een asset beschouwen en een stevige achtergrond hebben in de sector waarin hij of zij actief is. Kennis van tools en technieken voor datamodellering zijn eveneens van groot belang.”
Kortom, IT en de functies binnen it-afdelingen worden alleen maar belangrijker. “IT behoort echt in de board”, stelt Bakas. “Daarbij verdient de nieuwe CDO een prominente managementpositie. Maar dat vereist van it’ers wél dat zij goed en overtuigend kunnen presenteren en communiceren. En juist daar wringt hem nu nog te vaak de schoen. IT’ers moeten hun rol opeisen in de interne bedrijfspolitiek. Ze moeten hun eigen belang, en hun rol in bijvoorbeeld digitale innovatie, nadrukkelijk intern gaan verkopen. Meer zelfvertrouwen. Meer marketingkennis. Meer bedrijfspolitiek. Beter communiceren. Daar draait het om. IT’ers moeten alles ook kunnen uitleggen aan niet-it’ers.”
Digitale storm
Bakas wijst ook op het verschil tussen generaties it’ers. “De generatie Einstein, de jongeren die nu vaak voor de grote disruptieve doorbraken zorgen, spreekt niet altijd dezelfde taal als hun oudere it-managers. Daar moeten die managers goed op letten.” Terwijl de digitale storm over de wereld raast, is er een enorm gebrek aan it’ers. Daarbij zijn er gewoon niet voldoende jongeren om aan de schreeuwende behoefte te voldoen. “We hebben te weinig kinderen gemaakt de afgelopen tien tot twintig jaar”, weet Bakas. Dus zullen oudere it’ers bij- en omgeschoold moeten worden.
“Mijn verhaal is een verhaal van hoop”, besluit Bakas, “voor de maatschappij, maar zeker ook voor de it’er en it-manager. Maar dan moeten ze wel in beweging komen. Want wie op zijn krent blijft zitten, krijgt vroeg of laat zijn eigen ‘Kodak-momentje’ gepresenteerd.”
Top-5 IT-trends voor organisaties
Welke ontwikkelingen kunnen we in 2017 verwachten? Bakas schetst vijf trends:
- Iedereen kan ontwikkelaar zijn. Omdat coderen steeds eenvoudiger wordt, en technologie zoals API’s en IoT eenvoudig inzetbaar zijn, kan iedereen ontwikkelaar zijn.
- Machines nemen it-beslissingen. Dashboards voor inzicht en controle op de it-infrastructuur fungeren steeds meer als ‘decision making support tools’. Ze ontdekken patronen die een menselijke analist nooit zal vinden.
- Bedrijven kunnen niet meer om personalisatie heen. Met behulp van decision-making en machine-learning tools worden klanten één op één benaderd en worden slimme, gerichte en geautomatiseerde acties bepaald.
- Internationale mogelijkheden veranderen continu. Met name de internationale doelgroepen veranderen continu. Het kan zijn dat de focus maandag op Finland ligt en donderdag op China, omdat politieke en economische data wijzen op groeipotentie op die plekken.
- Internet of Things blijft ‘booming’. Mobiele online devices genereren waardevolle data. Steeds meer bedrijven zetten in op het Internet of Things. Er zijn nu al verzekeraars die klanten een goedkopere premie aanbieden als zij een kastje in hun auto plaatsen dat hun rijgedrag monitort.
(Bron: ‘De digitale transformatie’)
Top-4 best practices voor het omarmen van digitale transformatie
- De bedrijfscultuur moet digitale transformatie ondersteunen.
- Het bouwen van een transformatielaboratorium.
- Het personeel mobiliseren voor digitale transformatie.
- Richt een uniform digitaal-infrastructuurplatform in.
(Bron: ‘De digitale transformatie’; aanbevelingen van cms-specialist Acquia.)
