Een digitale snelweg, harder nodig in de zorg dan ooit
Transferverpleegkundigen, casemanagers, mantelzorgcoaches. Meer dan de helft van hun werk bestaat uit bellen. Kan dat niet efficiënter en zodanig dat de patiënt/cliënt ook weet wat er allemaal over hem of haar wordt besproken? Ja, dat kan met een digitale snelweg voor communicatie.
Alle zorgverleners willen de patiënt/cliënt centraal stellen in hun dienstverlening. Toch lukt dat meestal nog niet zo goed. Uit het rapport ‘Krakende ketens in de zorg’ – van de Samenwerkende Instellingen Gezondheidszorg Regio Amsterdam – blijkt dat kwetsbare ouderen in deze regio gebukt gaan onder gebrek aan afstemming en falende informatie-uitwisseling. Het lukt de verschillende schakels in de keten niet om juiste, actuele en volledige patiëntinformatie aan elkaar door te spelen. Dat komt deels omdat informatie over de patiënt/cliënt verbrokkeld is over veel verschillende systemen: ECD, HIS, KIS, ZIS/EPD of AIS. Om dit te verbeteren, ontwikkelen zorgverleners in rap tempo een eigen patiënten/cliëntenportaal of een eigen oplossing voor beeldschermzorg. Maar patiënten/cliënten en mantelzorgers ervaren hooguit dat de organisatie zichzelf centraal stelt. Wat hebben zij aan vier of vijf verschillende patiëntportalen?
Daarom betrekt OZOverbindzorg de patiënt/cliënt nu bij alle communicatie. Een groot deel van de zorgverleners in Overijssel is al aangehaakt op dit digitale platform voor communicatie en op de Veluwe, in Helmond en in Rotterdam lopen pilots. Het initiatief krijgt steun van ZonMw, de provincie Overijssel, diverse gemeenten en enkele verzekeraars.
Communicatie efficiënt maken
Dat OZOverbindzorg zou uitgroeien tot een landelijke voorziening kon Directeur Projecten Cindy Hobert niet voorzien toen het platform in 2013 van start ging. Ze vertelt: “Toen het verzorgingshuis in Luttenberg destijds sloot destijds moesten een voorziening maken om met alle betrokkenen tijdens de overgangsfase te communiceren.” Dit platform in de cloud verbindt het hele netwerk op het niveau van de cliënt met elkaar: mantelzorgers, huisarts, wijkverpleegkundige, apotheek enzovoort. Hobert weet nog goed dat de huisartsen, die als eerste aansloten, niet stonden te trappelen: “Zij waren bang om overladen te worden met berichten van patiënten, ongeruste mantelzorgers en dergelijke. Maar wat blijkt? Het kost de huisartsen juist minder tijd, omdat de communicatie efficiënter verloopt. Iedereen is namelijk voortdurend op de hoogte en er loopt niets meer langs elkaar heen. Patiënten stellen bovendien veel minder vragen, omdat zij beter op de hoogte zijn van hun eigen situatie. Ze kunnen namelijk alles op hun gemak nog eens nalezen en eventueel met hun kinderen bespreken.”
Wijkverpleegkundige als spil
Het verbeteren van de communicatie tussen alle schakels in de zorgketen voorziet in een breder levende behoefte. Thuiszorgorganisaties in de regio zagen al snel de kracht van het initiatief. Renate ter Keurs – tot voor kort wijkverpleegkundige bij Carintreggeland – kwam in aanraking met OZOverbindzorg, waarvoor ze nu als projectleider werkt: “Opvallend genoeg hadden in onze regio juist de huisartsen behoefte om de communicatie te centraliseren. Apothekers wilden ook meedoen. Wij als thuiszorgorganisatie reageerden in eerste instantie een beetje afwachtend omdat we net met een nieuw ECD waren begonnen. Dat was al lastig genoeg voor de medewerkers in de wijk en nóg een nieuw systeem erbij was wat veel in één keer. Ook dachten we dat we het persoonlijke contact met de andere zorgverleners zouden verliezen als we voornamelijk online zouden communiceren. Maar wat bleek? Het contact werd juist hechter. Omdat wij nu snel zien bij welke andere zorgverleners een cliënt onder behandeling is, kunnen wij veel laagdrempeliger en sneller contact maken.”
Die tijdsinvestering in het leren werken met het platform verdienen de wijkverpleegkundigen dubbel en dwars terug, ervaart Ter Keurs. “Ze bellen veel minder, eigenlijk alleen nog in geval van spoed. Alle andere communicatie verloopt via OZOverbindzorg. Als de wijkverpleegkundige bijvoorbeeld twijfelt of een huisarts of dermatoloog naar een wond moet kijken, maakt ze even een foto en stuurt die toe. Dat scheelt de huisarts veel huisbezoeken en de wijkverpleegkundige kan de cliënt meteen geruststellen. Ook mantelzorgers zijn er blij mee. Veel thuiszorgcliënten zijn boven de 80 en niet zo digitaal vaardig, maar hun kinderen zijn dat wel. Die kunnen we nu eenvoudiger betrekken. Het stelt hen gerust als ze weten dat verschillende partijen contact hebben over de situatie van hun vader of moeder. De drempel is ook kleiner om zelf een vraag te stellen aan de thuiszorg of huisarts.”
Casemanagers ontlasten
Toen flink wat zorgverleners met OZOverbindzorg werkten, zocht de organisatie contact met het Deventer Ziekenhuis, Isala in Zwolle en ZGT Almelo. Annette Hemels – destijds werkzaam bij Oncologie in het Deventer Ziekenhuis – vertelt: “De casemanagers voor oncologiepatiënten hebben veel telefonisch contact met de patiënten. Ze voegen ontzettend veel waarde toe voor de patiënt, maar hun proces kan wat efficiënter. Door het vele heen en weer gebel, moet een patiënt lang op een reactie wachten, wat vaak stressvol is.” Daarnaast wordt bij mondelinge communicatie slechts een klein deel van het gesprek goed onthouden. Als patiënten de informatie op hun gemak nog eens kunnen nalezen, zullen ze de situatie beter begrijpen. Daarom introduceerde Hemels OZOverbindzorg in het Deventer Ziekenhuis. De diverse professionals reageerden enthousiast en inmiddels liggen er verzoeken van de wijkverpleegkundigen en huisartsen voor aansluiting van enkele poli’s. Hemels: “Het gaat niet via een push, maar via een pull. Een stomapatiënt die thuiszorg krijgt, vraagt of de thuiszorgverpleegkundige contact kan hebben met de stomaverpleegkundige. Een patiënt die dialyseert, wil graag dat de huisarts ook meteen op de hoogte is als er bijzonderheden zijn tijdens de dialyse.”
Als projectleider voor OZOverbindzorg helpt Hemels nu onder meer Isala bij de implementatie. Veel ziekenhuizen vragen haar of de communicatie niet net zo goed via een patiëntenportaal kan verlopen. Dat is nogal vanuit het ziekenhuis zelf gedacht. “Als iedere zorgverlener zijn eigen portaal begint, moet je als patiënt of mantelzorger straks op vier of vijf plekken inloggen. Bovendien weet je dan nog niet wat zorgverleners onderling over jou communiceren, wat wel kan bij OZOverbindzorg.”
Ook beeldschermzorg
OZOverbindzorg kan ook worden gekoppeld aan beeldschermzorg. Hobert: “Nu implementeert iedere zorgverlener zijn eigen oplossing voor videoconsults. Dat is duur en het schrikt patiënten af als het bij iedereen net wat anders werkt. Alle zorgverleners die aanhaken bij OZOverbindzorg gebruiken hetzelfde systeem. Dat is eenvoudiger voor de patiënt en het scheelt aanzienlijk in de kosten, want OZOverbindzorg kost slechts één euro per patiënt/cliënt per jaar, ongeacht wie die kosten gaat betalen.”
Hobert weet dat ict-leveranciers niet staan te juichen bij het idee dat OZOverbindzorg aanbieder wordt van diensten als beeldschermzorg. “Die verkopen natuurlijk liever hun systeem aan tien ziekenhuizen en thuiszorgorganisaties dan één keer aan ons.” Toch roept ze leveranciers met goede ideeën en technologie om communicatie te vereenvoudigen op om haar te bellen. “Wij ontwikkelen namelijk niets zelf. Wij stellen alleen ons platform ter beschikking waar anderen mooie toepassingen op kunnen bouwen. Het gaat ons erom dat de patiënt/cliënt weer zelf aan het roer komt te staan en dat hij/zij regie houdt over alles wat zorgverleners met en over hem/haar communiceren. Wij zijn er primair voor de patiënt/cliënt en diens mantelzorgers.”
