Waar kun je terecht voor ondersteuning en advies?
De terminologie ‘digitale versnelling’ geeft goed de huidige stand van zaken in de gezondheidszorg weer: het moet digitaler en dat moet sneller, niet als doel op zich maar omdat toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg onder druk staat. De vraag is hoe we dit voor elkaar gaan krijgen. Een overzicht van de verschillende initiatieven in het Nederlandse zorglandschap: Zorgverzekeraars Nederland, ministerie van VWS, Zorginstituut Nederland en Nictiz.
De zorgverzekeraars hebben een gezamenlijk Kenniscentrum Digitale Zorg opgericht met als uitgangspunt: digitale zorg als het kan, fysieke zorg als het moet. Doel: snelle toetsing door de zorgverzekeraars van een innovatie die door ontwikkelaars is bedacht, nog voordat de innovatie daadwerkelijk klaar is voor de markt. Voor die beoordeling is een leidraad digitale zorg en AI ontwikkeld waaraan verschillende disciplines hebben bijgedragen. Komt een ontwerp de eerste fase van beoordeling door, dan volgen in fase 2 enkele experimenten voor een toets op toegankelijkheid, kwaliteit en kosten, waarna in fase 3 de experimenten daadwerkelijk getoetst worden. In fase 4 gaat de innovatie verder via de lijnen van een individuele zorgverzekeraar.
Voorbij de pilotfase
Het Kenniscentrum Digitale Zorg heeft het consequent over het ‘experimenteren met digitale zorg’ om zo de zorg te verbeteren, maar lijkt soms een beetje te vergeten dat er al veel digitale toepassingen zijn die op evaluatie en opschaling wachten. Voor toegankelijke en betaalbare zorg is het nodig dat er meer gebeurt dan het toetsen van nieuwe initiatieven. Elders in dit magazine wijst hoogleraar Brigitte Boon op de noodzaak om voorbij de pilotfase te geraken. Want pilots met techniek, daar zijn we goed in. Nu de opschaling en inbedding in de reguliere zorg nog. Wat nodig is, is onder meer een andere financieringssystematiek bij de zorgverzekeraars waarbij ze verder kijken dan bekostiging van fysieke zorg. Over dat belangrijke obstakel rept het kenniscentrum vooralsnog niet. Dat technologie schaalgrootte nodig heeft of de mogelijkheid die schaal te realiseren, is echter evident en daarvoor zijn de zorgverzekeraars een noodzakelijke partner. Een gezamenlijke leidraad voor toetsing van nieuwe initiatieven helpt om met elkaar door diezelfde bril te kijken en zo ook afwegingen te kunnen maken.
Impuls voor innovatie
Dat we in de langdurige zorg voorbij de pilotfase moeten geraken, is ook doorgedrongen tot het ministerie van VWS. Implementatie en opschaling van innovatie blijkt een groot struikelblok. Voor de gehandicaptenzorg is daarom de Innovatie-Impuls bedacht. Hierin werken kennisinstituut Vilans en Academy Het Dorp met het ministerie samen om dertig zorgaanbieders te ondersteunen bij de implementatie en opschaling van technologische innovatie. De Innovatie-Impuls is niet bedoeld om nieuwe technologie te ontwikkelen of aan te schaffen, maar juist gebruik te maken van bestaande technologie binnen de gehandicaptensector: wat werkt en wat niet? Doel is ook te onderzoeken hoe het werken met nieuwe zorgtechnologie het beste ingevoerd kan worden.
Zandbak voor digitale zorg
Zorginstituut Nederland (ZiN) is zich ook bewust van de barrières van het zorgsysteem waardoor innovaties en innovators in de zorg niet verder komen. Met de Digitale ZorgZandBank hebben ze een methode ontwikkeld (Sandbox methode) om aan de hand van concrete praktijkvoorbeelden op zoek te gaan naar exemplarische belemmeringen in het systeem en daarbuiten. Met name belemmeringen in beleid en wet- en regelgeving heeft ZiN daarvoor op het oog. ZiN wil innovators ‘meewind’ geven, maar ook de systeempartijen houvast en instrumenten bieden om beleid, kaders en wet- en regelgeving passend te maken. Alle relevante partijen moeten daarvoor met elkaar aan tafel zitten om in vier stappen alsnog tot een doorbraak te komen. Wat ZiN goed ziet is dat het zorgsysteem nu wellicht nog niet goed is toegerust om een bepaalde innovatie te omarmen, waardoor projecten nog te vaak stranden met de finish in zicht. Of, zoals ze zelf zeggen: innovatoren moeten niet vastlopen in de ‘last mile’, maar meewind krijgen in de ‘first mile’.
Juiste informatie op juiste plek
Terugkerend thema als we het hebben over digitale zorg, is digitale informatie-uitwisseling. Voor de juiste zorg op de juiste plek is het nodig dat de juiste informatie op de juiste plek is te vinden, daar zijn we het wel over eens. Maar hoe sla je als zorgaanbieder een brug tussen zorgverleners, zorgprocessen en ICT-systemen? Daarvoor heeft Nictiz verschillende informatiestandaarden ingericht: een verzameling afspraken die ervoor zorgen dat zorginformatie met de juiste kwaliteit wordt uitgewisseld. Denk aan welke gegevens je wilt uitwisselen, welke terminologie daarvoor gehanteerd wordt en aan de uitwisselingsspecificaties. Omdat er nog wel wat komt kijken bij het implementeren van zo’n informatiestandaard, ondersteunt Nictiz met Amigo! Amigo! is een hulpmiddel met onder meer een plan van aanpak, inclusief wat je wanneer moet regelen en wie erbij betrokken moeten zijn. Een implementatietool dus. Met voorbeeldcasussen en lessons learned van andere zorgaanbieders. Voor alle lagen in de organisatie, volgens het interoperabiliteitsmodel waarmee Nictiz voor alle informatiestandaarden werkt, bevat het plan van aanpak activiteiten. Het interoperabiliteitsmodel kent vijf van die lagen: organisatiebeleid, zorgproces, informatie, applicaties en IT-infrastructuur.
Acute zorg
Amigo! is begonnen met de informatiestandaard Acute Zorg en dan specifiek de gegevensoverdracht van de ambulance naar de spoedeisende hulp. De noodzaak daarvan is evident: juist bij de acute zorg is optimale informatievoorziening letterlijk van levensbelang: wie is de patiënt? Welke medicatie gebruikt hij? Wat is zijn medische geschiedenis? Het doel is een volledige digitale gegevensuitwisseling in de acute zorg. Voor iedere zorgverlener beschikbare informatie die compleet is en met de patiënt meereist bij vervolgzorg. Amigo! biedt de zorgaanbieders binnen de acute zorg ondersteuning bij het implementeren van die gegevensuitwisseling. Naast informatie en plannen van aanpak van alle informatiestandaarden die het Nictiz inmiddels heeft opgesteld, gaat het platform (amigo.nictiz.nl) in de toekomst ook de patiëntvragenlijsten die zorgaanbieders inzetten verzamelen.
Lees ook:
- Hoe Ecare regionaal samenwerken aan zorg stimuleert
- Blockchain in de zorg – Mooie kansen, maar begin klein
