Veerle Coupé, hoogleraar medische besliskunde in kankerzorg en preventie, is opgeleid als wiskundige. Na een aantal omzwervingen kwam ze in 2004 terecht bij Amsterdam UMC, bij wat nu de afdeling Epidemiologie en Data Science is. Vanaf dat moment maakt ze wiskundige modellen waarmee ze kankerzorg en -preventie wil verbeteren.
Kankerzorg betaalbaar houden
Kankerzorg en preventie zo goed mogelijk afstemmen op de individuele patiënt. En kankerzorg en preventie effectief én betaalbaar houden. Dat is in een notendop het aandachtsgebied van haar hoogleraarschap. Vandaag, vrijdag 8 maart, spreekt ze haar oratie uit. Coupé: “Het aantal kankerdiagnoses stijgt en dat geldt ook voor de kosten van kankerzorg. Dit komt onder andere door innovaties in de diagnostiek en behandeling van kanker. In de afgelopen decennia hebben deze innovaties het mogelijk gemaakt de zorg steeds beter af te stemmen op de kenmerken van de individuele patiënt. Zorg op maat dus. Maar die vernieuwingen zijn duur. Om de zorg betaalbaar te houden zullen er keuzes gemaakt moeten worden.”
Modellen laten spreken
Wiskundige modellen kunnen helpen bij het maken van keuzes. Met een model dat het ziekteproces nabootst kunnen voorspellingen gedaan worden van de gezondheidswinst en kosten van verschillende beslisopties op de lange termijn. Een voorbeeld hiervan is het onderzoek van Coupé naar diagnostiek bij uitgezaaide longkanker.
Samen met oud-promovendus Harold Wolff, liet ze zien dat het zinvol is om direct uitgebreid te testen op het genetische profiel van een tumor in plaats van een serie veel eenvoudigere testen te doen. In dat eerste geval wordt namelijk sneller en vaker de juiste match gevonden tussen patiënt en medicijn. Dit levert winst op in levensjaren tegen acceptabele kosten.
Betrouwbaarheid
Wiskundige modellen maken het mogelijk weloverwogen keuzes te maken, en dragen daarmee bij aan medische richtlijnen en beleid over (kosten)effectieve zorg. Maar wanneer is een model een goede weergave van een ziekteproces en een betrouwbare basis voor beslissingen? Wat moet iedereen weten over modellering om het gegenereerde bewijsmateriaal kritisch te kunnen beoordelen en de inzichten uit modellen effectiever te kunnen gebruiken?
Oratie
In haar oratie ging Coupé in op deze vragen, gebruikmakend van voorbeelden uit haar onderzoek naar darmkankerscreening. Om darmkankerscreening te evalueren heeft Coupé samen met haar collega Marjolein Greuter het ASCCA-model ontwikkeld. “We gebruiken dit model om er een populatie van denkbeeldige mensen mee na te bootsen. Deze mensen kunnen in de loop van hun leven darmpoliepen en darmkanker ontwikkelen. We willen weten hoe je het beste deze mensen kan screenen om darmkanker te voorkomen. Om daar een betrouwbaar antwoord op te kunnen geven, moet je model wel goed overeenstemmen met de werkelijkheid.” Zorgen dat je model valide is, is best uitdagend, zoals Coupé laat zien.
Optimisme
Coupé streeft naar het ontwikkelen van betrouwbare gevalideerde modellen om kankerzorg te verbeteren, de zorgkosten hanteerbaar te houden en de koers richting meer preventie te bepalen. Ze is optimistisch over de bijdrage die modellen kunnen leveren, onder andere vanwege gezamenlijke initiatieven van modelleerteams om transparant kennis te delen. Maar ook, zegt ze, omdat optimisme de noodzakelijke impuls geeft die ons vooruit helpt.
