Een bevlogen ambtenaar mag door zijn of haar functioneren de overheid niet in gevaar brengen. Dat stelt staatssecretaris van Huffelen van Binnenlandse Zaken naar aanleiding van Kamervragen over de vrijheid van meningsuiting van ambtenaren. Het gaat in dit geval vooral over uitingen van ambtenaren op sociale media.
De vragen kwamen van Kamerleden Chakor van GroenLinks-PvdA en Kostic´ van de Partij voor de Dieren. Volgens de staatssecretaris kunnen privé-uitingen van ambtenaren op sociale media snel worden doorgetrokken naar diens functie, ook al is dat onbedoeld, zegt van Huffelen in de brief. “Ambtenaren dienen zich van dit risico bewust te zijn.”
Klimaatzorgen
Het standpunt komt onder andere naar aanleiding van berichtgeving over Friese ambtenaren die zijn klimaatzorgen op sociale media moest inslikken. Van Huffelen vindt dat ambtenaren zich mogen uiten uiten op sociale media, maar zich daarbij wel moeten onthouden van openbaren van gedachten of gevoelens als dat de goede invulling van het functioneren als ambtenaar in de weg zit.
“Naarmate de ambtenaar zich nadrukkelijker en specifieker als ambtenaar in functie uitspreekt, is de relatie met die functie publiekelijk gemakkelijker te leggen. Het is volgens de staatssecretaris niet altijd duidelijk of de ambtenaar uitlatingen doet als ambtenaar of privépersoon. “In de hedendaagse tijd kunnen privéuitlatingen, onder andere door gebruik van social media, sneller in verband worden gebracht met het werk als ambtenaar. De identiteit van de ambtenaar en de relatie tot diens ambtelijke functie kan soms onbedoeld worden achterhaald. Ambtenaren dienen zich van dit risico bewust te zijn.”
De vragenstellers wilden onder andere weten of de staatssecretaris kan aangeven wanneer je van ambtenaren terughoudendheid mag verwachten. Van Huffelen stelt daarbij bij uitlatingen de afstand tussen de functie van de ambtenaar en het beleidsterrein waarover de uitlatingen zijn gedaan een rol spelen. Ook de politieke gevoeligheid van de materie en het tijdstip van de uitspraken spelen een rol. “Verder is van belang: de ernst en duur van de door de uitspraken ontstane problemen voor de dienstvervulling van de ambtenaar of het functioneren van de openbare dienst, voor zover deze in verband staat met diens dienstvervulling.”
In de ambtenarenwet is in elk geval voorzichtigheid vastgelegd. Of sprake is van een overtreding van die wet verschilt dus per concrete situatie. Een compleet overzicht van wanneer een ambtenaar terughoudend moet zijn is volgens van Huffelen dus niet te geven.
Van Huffelen haalt een voorbeeld aan van een bij de Nationaal Coördinator
Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) gedetacheerde ambtenaar die
uitlatingen op Twitter deed over IS. “Geoordeeld is dat de uitlatingen van de
ambtenaar raken aan het functioneren van de openbare dienst (in dit geval
NCTV), omdat ze betrekking hebben op de kerntaken van de NCTV en
afstralen op de NCTV als organisatie.”
Het kabinet vindt het van groot belang dat ambtenaren en hun leidinggeven-
den in dit soort situaties het gesprek met elkaar voeren over wat de
ambtenaar bezighoudt. Daarbij kunnen alle perspectieven ter sprake komen.
Lees ook:
- Gebruik persoonsgegevens voor intimidatie wordt strafbaar
- Mina Souliman: “Inclusiviteit zorgt voor een eerlijker en productiever bedrijfsklimaat”
