Digitale vergaderingen van gemeenten zijn minder democratisch. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van de Nederlandse Vereniging van Raadsleden (NVvR).
Uitvoerder Lucas Kuipers van de Thorbecke Academie die vergaderingen in drie gemeenten onder de loep nam. Dat waren de gemeente Lelystad, Veendam en Bodegraven-Reeuwijk.
Orde
Om te beginnen was er onvoldoende controle op de identiteit van de deelnemers aan de vergaderingen. Verder rammelde de ordehandhaving, Naarmate de vergadering vorderde werd de handhaving van de orde minder en de vergadering rommeliger.
Pluspunt bleek bij de onderzochte gemeenten de infrastructuur. Die was in alle gevallen goed te noemen. Dat geldt echter niet voor de digitale notulen. Die zijn vaak niet helder en soms zelfs onzorgvuldig. Verder is de participatie van burgers nu helemaal het nulpunt nabij.
De onderzoekers keken naar het verschil tussen een vergadering voor en tijdens corona. Daar komen tien duidelijke aanbevelingen uit naar voren.
Aanbevelingen
Punt een is dat gemeenten veel actiever dan nu moet zorgen dat het publiek en raadsleden zelf weten waar en wanneer de raadsvergaderingen plaatsvinden en hoe je bijvoorbeeld inspreektijd kunt aanvragen.
Als tijdens de virtuele vergadering blijkt dat vergaderprocessen, zoals een motie indienen, gehinderd worden door digitaal vergaderen en dit wordt ook uitgesproken, moet de voorzitter hier meteen iets aan (laten) doen.
Verder adviseren de onderzoekers om ook in digitale vergaderingen een presentielijst bij te houden en visuele controle te doen als iemand antwoord geeft. In alle gevallen blijkt dat een volledig digitale vergadering veel beter werkt dan de hybride variant.
Een apart persoon die alleen overzicht houdt de vergadering ordelijker maken. Die persoon kan eventueel ook helpen met faciliteren van overleg tussen partijen om consensus te vergroten.
Democratisch proces
Ook buiten de vergaderingen om moet er nog een en ander gebeuren om te zorgen voor een beter democratisch proces van de digitale gemeenteraad. Daarbij moeten raadsleden zich beter inzetten als aanspreekpunt om burgers beter te vertegenwoordigen in digitale vergaderingen en participatie te vergroten.
Van tevoren moeten gemeenten zorgen dat alle sprekers geïntegreerd zijn in de videotulen. Documenten moeten meteen worden gekoppeld aan de agendapunten.
On de zichtbaarheid beter te maken moeten alle deelnemers maar ook de hoster van de vergadering zorgen voor een neutrale achtergrond. Dat doe je bijvoorbeeld door deze te blurren.
Lees ook:
- Gemeenteraden spreken te weinig over digitalisering
- Risico’s door digitaal thuiswerken bij de rijksoverheid
