De CTIVD blijft scherper toezicht houden op de dataverzameling van Nederlandse inlichtingendiensten. De Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten twijfelt vooral an het nut van het zogenaamde snapshotten, blijkt uit een rapport.
De CTIVD stelde daarom extra onderzoek in, dat vooral kijkt naar hoe de AIVD en de militaire tegenhanger MIVD hun bevoegdheden in de wet WiV gebruiken. Het gaat dan vooral om de bevoegdheid om grote hoeveelheden kabelgebonden communicatie (zoals internetverkeer) te verzamelen, zonder dat er een specifiek persoon of organisatie in beeld is.
Die bevoegdheden hebben de diensten sinds 1 mei 2018, toen de nieuwe wet in werking trad. De CTIVD bekijkt het gebruik van de bevoegdheden vanaf dan tot en met 31 maart 2021. Ze kijken dan ook naar het zogeheten snapshotten. Dat is het uitvoeren van kortstondige volledige verzameling van gegevensstromen. De diensten gaan die gegevens dan onderzoeken op potentiële inlichtingenwaarde, en dus niet voor onderzoek naar personen of organisaties. Dit heet ook wel de sleepnetmethode.
De waakhond van de waakhonden concludeert dat de diensten bij de hierbij op belangrijke onderdelen rechtmatig handelden, maar dat geldt niet voor het in de gaten houden van de wettelijke zorgplicht. Daarvoor moeten de diensten voortdurende controle uitoefenen op de wijze waarop de diensten gegevens verwerken. Ze moeten er ook op letten dat de gegevensverwerking in overeenstemming is en blijft met de wet. In de onderzochte periode was naleving van de zorgplicht ondergeschikt aan operationele belangen. Daardoor zijn er onrechtmatigheden ontstaan of ze zijn te laat opgemerkt, en dat is dus niet de bedoeling.
In 2021 ging er al wel een gezamenlijk verbeterplan in werking. De CTIVD sindsdien ook verscherpt toezicht op de implementatie van de maatregelen. Dat toezicht blijft voorlopig ook. Als dat niet genoeg helpt kan de CTIVD eisen opleggen.
Het rapport ligt intussen bij de Tweede Kamer.
Lees ook:
- AIVD en MIVD moeten voorzichtiger zijn met delen persoonsgegevens aan buitenlandse diensten
- Zivver biedt advocatuur superveilige e-mailomgeving voor versturen processtukken
