ICT bewijst zich in de zorg
Zorginstellingen zien ICT nog regelmatig als kostenpost. Onterecht, vindt algemeen directeur Hans Mulder van ChipSoft. Slimme ict-oplossingen bewijzen volgens hem keer op keer dat ze de zorg (kosten)efficiënter maken. Zo nam Rivas Zorggroep onlangs een innovatief systeem in gebruik wat meer én betere zorg mogelijk maakt en tegelijkertijd doelmatiger werkt.
Een computerprogramma om de facturatie van een Amsterdamse chirurgenpraktijk te automatiseren, betekende in 1986 de start van ChipSoft. De software bleek direct uiterst effectief. Het bedrijf ontwikkelde steeds meer slimme zorgsoftware en groeide uit tot de Nederlandse marktleider van ZIS/EPD-leveranciers. Ruim honderd zorginstellingen profiteren anno 2014 van ChipSoft-software. Algemeen directeur Hans Mulder heeft de verbetermogelijkheden met zorg-ict de afgelopen jaren enorm zien groeien. Als treffend voorbeeld noemt hij Rivas Zorggroep, dat een enorme efficiëntie- en verbeterslag maakte met het eerste elektronische ketendossier van Nederland.
Van zes naar één
Rivas Zorggroep biedt ziekenhuiszorg, woonzorg, verpleeghuiszorg, thuiszorg, maatschappelijk werk, jeugdgezondheidszorg en kraamzorg. De zorgkoepel is met 51 locaties en ruim 6000 medewerkers actief in bijna de gehele zorgketen. Tot voor kort werkte het verspreid door die keten met zes verschillende informatiesystemen. Programmamanager Roger van Driel legt uit dat Rivas deze zes systemen in april 2014 verving door één geïntegreerd systeem om de zorgprocessen in de keten te optimaliseren en de cliënt centraal te zetten: “Bijkomend voordeel is dat dit leidt tot een efficiëntieslag én kostenbesparingen.”
Voor het eerst in Nederland werken nu duizenden zorgmedewerkers, verspreid door de hele keten, vanuit één elektronisch cliëntendossier (ECD). Dit biedt enorm veel voordelen, vertelt Van Driel. “In de oude situatie werden veel gegevens overgetypt van het ene in het andere systeem wanneer een cliënt van zorgtype veranderde. Bijvoorbeeld als ze van het ziekenhuis naar de thuiszorg overgingen. Nu hebben cliënten één digitaal dossier binnen de complete keten. Iets wat eenmaal digitaal is ingevoerd, is met het ECD overal voor elke geautoriseerde behandelaar inzichtelijk. Voert een thuiszorgmedewerker iets in over de situatie van een cliënt, dan ziet de behandelend arts dat ook meteen. Dit verkleint de kans op overdrachtsfouten en bevordert de patiëntveiligheid. We hebben nu een compleet overzicht van relevante cliëntinformatie, zodat we bijvoorbeeld sneller een juiste diagnose kunnen stellen of een gerichter behandelplan kunnen inzetten. Dat stelt ons in staat om voor al onze cliënten op het juiste moment en op de juiste plaats de juiste zorg te leveren.”
Systeem verdient zich terug
Het keten-ECD heeft onmiskenbaar ook logistieke voordelen. Bij het inplannen van een operatie kunnen de medewerkers bijvoorbeeld direct een plaats in het verpleeghuis mee plannen. En bij ontslag uit het ziekenhuis kan zo nodig meteen de thuiszorg worden geregeld, inclusief eventuele hulpmiddelen. Dat resulteert in beter op elkaar afgestemde zorg en bijvoorbeeld minder liguren en kortere wachttijden.
Het innovatieve ECD levert ook uiteenlopende kostenbesparingen op. Dit komt deels door de (dubbel uitgevoerde) administratieve werkzaamheden die overbodig worden. Rivas-medewerkers hoeven cliënten nog maar één keer in te schrijven en de planning verloopt efficiënter, omdat alles via één planningssystematiek gaat. In totaal levert de invoering van één elektronisch dossier Rivas op termijn een besparing op van zo’n 60 FTE.
“De overgang op één systeem leidt ook tot besparingen, omdat we qua beheer- en exploitatiekosten van zes verschillende ict-systemen gaan naar één systeem,” vertelt Van Driel. “Dit scheelt onder meer in databasebeheer en licentiekosten. Uiteraard brengt het nieuwe ECD investeringskosten met zich mee, waar we volledig achter staan aangezien het de veiligheid en kwaliteit van zorg voor onze cliënten verbetert. Bovendien verdienen we een deel van deze investeringskosten terug door de efficiëntiewinst die we ermee behalen. Hiermee is Rivas tevens klaar voor de naderende veranderingen in de zorg, waardoor we straks waarschijnlijk met kleinere budgetten moeten werken.”
Groeiende mogelijkheden
ChipSoft is de leverancier van het innovatieve ECD bij Rivas Zorggroep. Algemeen directeur Hans Mulder noemt het een prachtig voorbeeld van hoe ICT verbeteringen en besparingen in de zorg hand-in-hand laat gaan. “Dan zijn talloze andere mogelijkheden nog niet eens benoemd. Denk aan business intelligence-oplossingen die managers snel een helder inzicht geven in de omzet en kosten. Andere voorbeelden zijn toepassingen die waarschuwen als verkeerde medicatie wordt voorgeschreven of eHealth-toepassingen die het mogelijk maken meer regie aan de patiënt te geven (zie kader ‘ICT geeft regie aan patiënt’). Dit is nog maar een kleine greep uit het groeiend aantal mogelijkheden. De rol van ICT in de zorg groeit alleen maar verder. De markt vraagt om efficiëntere zorgverlening, de technologische mogelijkheden om dat te bereiken blijven groeien en steeds meer zorginstellingen ervaren dat hun ict-investeringen zich dubbel en dwars terugbetalen. Dat betekent niet dat wij nu achterover kunnen leunen, want het zorglandschap en de marktuitdagingen veranderen continu. De zorg werkt anno 2014 efficiënt en veilig, maar over twintig jaar gaat dat ongetwijfeld nóg efficiënter en nóg veiliger. Zonder slimme ICT is dat denk ik niet te realiseren.”
ICT geeft regie aan patiënt
De overheid ziet een belangrijke rol weggelegd voor zelfzorg om de zorg betaalbaarder te maken en te houden. Het stimuleert daarom de inzet van eHealth-toepassingen waarmee patiënten vanuit huis zorgtaken uitvoeren. Vragenlijsten invullen, afspraken inplannen, vragen stellen, uitslagen opvragen en veranderingen in het ziektebeeld invoeren. Voor dergelijke taken hoeven patiënten niet meer per se naar de zorginstelling toe. Zeker niet nu patiënten al deze gegevens zelf kunnen verwerken in hun EPD (elektronisch patiëntdossier). De informatie is direct zichtbaar voor de zorgverlener(s) van de patiënt. Zo neemt ICT zorgverleners niet alleen werk uit handen, maar betrekt het patiënten ook beter bij hun zorgproces.
