Zorginstituut Nederland: AI moet vooral gezondheidswinst opleveren

digitalisering

De verwachtingen van AI in de zorg zijn torenhoog. Preventie en vroegsignalering, betere diagnoses, personalised medicine. Zorginstituut Nederland deelt dit enthousiasme, maar waarschuwt ook.

“Het aantonen van de toegevoegde waarde is voor veel projecten lastig, er is geen blauwdruk voor. Onze rol is om te beoordelen of er gezondheidswinst is en vervolgens de kosten daartegen af te zetten. Dat lijkt eenvoudig, maar is in de praktijk vaak moeilijk hard te maken.” Een gesprek met adviseur geneesmiddelenzorg Marja Kuijpers.

 

Zeepbel

Als het gaat om innovatie in de zorg, dan kun je de parallel trekken naar internet eind jaren ’90. Torenhoge verwachtingen die allemaal nog moesten worden ingelost. Inmiddels weten we hoe belangrijk internet is geworden in ons dagelijks leven. Maar toen de dotcom-zeepbel begin 2000 barstte, zijn heel veel kinderen met het badwater weggegooid.

Dat wil Kuijpers voorkomen als het gaat om AI in de geneeskunde. “Wij moeten als Zorginstituut Nederland streng zijn voordat we nieuwe toepassingen toelaten op de markt. De ontwikkelaar van de AI-toepassing moet aantonen welke gezondheidswinst het oplevert tegen welke kosten. Wij zien dat ontwikkelaars van AI-diensten soms wat te snel willen. Ik begrijp het enthousiasme, maar het is onze rol om te garanderen dat een toepassing veilig is – om het risico te vermijden dat bij een groep patiënten per ongeluk toch gezondheidsschade optreedt – én kosteneffectief.”

 

Gezondheidswinst

Ze geeft het voorbeeld van de MammaPrint, een genprofieltest die 70 genen in tumorweefsel in kaart brengt en die momenteel door de meeste zorgverzekeraars in het aanvullende pakket wordt vergoed. Zorginstituut Nederland is gevraagd advies te geven over eventuele opname in het basispakket. Kuijpers: “De claim is dat de test bij vrouwen met bepaalde typen borstkanker voorspelt of het risico op uitzaaiingen hoog of laag is en of ze derhalve baat hebben bij een aanvullende chemokuur of niet.

Zonder de test wordt vaak een aanvullende chemokuur gegeven, terwijl dat misschien niet altijd nodig is. We hebben in 2010 onvoldoende bewijs gevonden voor de effectiviteit van deze test, maar er is inmiddels meer onderzoek gedaan, dus beoordelen wij opnieuw. Daarbij letten wij op meerdere aspecten, om te beginnen of de toepassing van MammaPrint leidt tot gezondheidswinst. Welk voordeel geeft de behandelstrategie inclusief deze test vergeleken met de behandelstrategie zonder? Om de twee strategieën te kunnen vergelijken moet je alle effecten van de interventies meewegen die volgen op het wel of niet toepassen van de test. Dus ook de lange termijn bijwerkingen van de chemokuren bij vrouwen.

Daarnaast is de klinische validiteit van een test belangrijk. Het moet niet zo zijn dat je vrouwen chemotherapie onthoudt, omdat de test een laag risico voorspelt, terwijl het risico in werkelijkheid hoger is. En andersom mag het natuurlijk ook niet gebeuren dat de test onterecht een hoger risico aangeeft, waardoor een vrouw een onnodig zware nabehandeling krijgt. Als er een toegevoegde waarde is aangetoond, beoordelen we vervolgens de kosten: hoe hoog zijn die in relatie tot de toegevoegde waarde?”

Lees het hele verhaal online of in ICT/Zorg van juni.

Gerelateerde berichten...