Het datagebruik in zowel de ouderenzorg als de geboortezorg groeit. Maar volgens promovendi Merel van Lierop en Alies Depla moet je genoeg tijd en geld vrijmaken om het goed te doen en nooit de menselijke kant uit het oog verliezen. ZonMW sprak beide promovendi in de interviewreeks ‘leren en verbeteren’.
Data kan een nuttig middel zijn om het leren en verbeteren in de zorgpraktijk te ondersteunen. Data geeft inzicht in belangrijke problemen of verbetermogelijkheden in een patiëntengroep of onder zorgprofessionals in een zorgorganisatie, zoals verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten en verzorgenden. Als zorgprofessionals resultaat zien van hun verbeterde inspanningen, werkt dat motiverend.
“Maar, dan moet er wel tijd en geld voor vrijgemaakt worden”, zeggen promovendi Merel en Alies tegen ZonMw. “Het moet geen extra taak bovenop je standaard werk zijn, maar onderdeel zijn van je dagelijkse werk als zorgprofessional. Dat werkt het beste, zowel voor de zorgprofessional als de cliënt, want die merkt daar meteen iets van.”
Leer- en verbetertrajecten
Merel vindt dat je vooral moet kijken naar laaghangend fruit. “Begin met kijken welke data er beschikbaar zijn over jouw populatie. Dat is vaak meer dan je denkt.” De promovendi stellen dat je data moet zien als kapstok en motivatie voor een gesprek tussen zorgprofessionals over de zorg die ze bieden. Wat heeft die zorg voor effect op de cliënten? Dat is belangrijker dan een gesprek over de data zelf. Volgens Alies is het nuttig om die data te vertalen naar herkenbare casussen.”
Merel doet haar promotieonderzoek LINC (Learning Innovation Nurses Climate) in de ouderenzorg. Hier vond het actieonderzoek letterlijk op de werkvloer, onder werktijd plaats. In de ouderenzorg zijn kwaliteitsdata beschikbaar over bijvoorbeeld directe zorggegevens, zelfredzaamheid, medewerkerstevredenheid en cliënttevredenheid.
De uitdaging is dat elke organisatie een eigen systeem heeft om data te meten en deze inzichtelijk te maken voor medewerkers via bijvoorbeeld een dashboard. Het grootste knelpunt is echter dat die gegevens vooral bij de managers belanden en dat de verpleegkundigen en verzorgenden zelf weinig inzicht hebben in die data. Dat werkt niet motiverend om te leren en verbeteren en als verpleegkundige, verpleegkundig specialist of verzorgende leiderschap te pakken.
Een van de deelnemende teams koos bevordering van zelfredzaamheid van cliënten als kwaliteitsdoel en het verbeteren van samenwerking tussen teams van verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten en verzorgenden. Het lukte dit team om het aantal uren zorg per patiënt te verminderen van 18 uur naar 12 uur, door zelfredzaamheid te motiveren. V
Perined
Alies sloot met haar actieonderzoek aan op 3 pilots in Verloskundige Samenwerkingsverbanden (VSV’s). Daarin werken verschillende organisaties zoals ziekenhuizen, kraamzorg en verloskundige praktijken samen. Hier wad de vraag: hoe kunnen we data gebruiken om het constant leren en verbeteren te stimuleren?
Veel klinische gegevens over bijvoorbeeld de hoeveelheid bloedverlies tijdens de bevalling, het percentage inleidingen en keizersneden staan in een landelijke database (Perined), maar zijn voor de Verloskundig Samenwerkingsverbanden niet altijd goed beschikbaar en betrouwbaar. Dat heeft te maken met de kwaliteit van registratie en het combineren van data uit verschillende dossiers, waardoor het soms ook lang duurt tot de gegevens over je zorg beschikbaar zijn. In de pilotperiode zijn ze wel gecombineerd en dat leverde volgens promovendus Merel goede resultaten op.
ZonMw
ZonMw werkt samen met Zorginstituut Nederland aan onderzoek naar en de ontwikkeling van instrumenten om de kwaliteit van zorg te verbeteren. Het gaat zowel om brede overzichtsstudies als om thematische verdiepingen rond actuele (maatschappelijke) thema’s.
Eén van die thema’s is (interprofessioneel) leren en verbeteren door zorgprofessionals in verschillende sectoren in de gezondheidszorg. Zoals verpleeghuiszorg, wijkverpleging, verpleging in het ziekenhuis, intensive care en integrale geboortezorg. In 13 projecten wordt gewerkt aan methodiekontwikkeling en onderzoek. De projecten in dit artikel zijn daar onderdeel van.
Lees ook:
- Innovatie-Route voor zorgtechnologie gehandicaptenzorg
- Creëer een goede voedingsbodem voor innovaties in de zorg
