Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid wil met een corona-app proberen de pandemie onder de knie te krijgen. Dat stelde hij dinsdagavond tijdens een persconferentie. Het gaat om een app waarmee je kunt zien of je in de buurt bent van iemand met corona, en een waarmee je snel contact kunt houden met artsen.
De Autoriteit Persoonsgegevens vindt echter dat dit alleen kan met een goede wet. RIVM-baas Prof. Dr. Jaap van Dissel stelde woensdagochtend tijdens een informatiebriefing in de Tweede Kamer dat die apps nog zeker een paar weken op zich laten wachten. Extra testen op het virus zijn daarbij cruciaal. Het advies blijft volgens de professor nog altijd: handen wassen, handen wassen, handen wassen.
Duitsland
Het gaat met name om een tweetal apps naar het zelfde idee van de apps in Singapore, maar ook in Duitsland. De corona-app in Duitsland voor het detecteren of je in de buurt bent van iemand met corona werkt met bluetooth, dat van elke telefoon een uniek nummer uitzendt. De Duitse app slaat gegevens op maar deelt deze niet. Ze staan alleen lokaal op de eigen telefoon. Alleen daar is dus te zien welke nummers in de buurt zijn van de eigenaar van de telefoon. De melding dat iemand besmet is gaat dus alleen naar die telefoon en wordt niet centraal opgeslagen.
Ben je in de buurt geweest van iemand met bevestigde corona, krijg je van de app vanzelf het advies om twee weken thuis te blijven en goed in de gaten te houden of je zelf symptomen krijgt. Daarnaast krijg je de vraag om een tweede corona-app te installeren die het contact met de arts sneller en makkelijke maakt. De bedoeling is dat naast het terugdringen van het virus zo ook nieuwe uitbraken voorkomen worden.
Er zijn vooral privacyzorgen over de eerste app. De vrees is vooral dat de overheid veel locatiegegevens van burgers in handen krijgt. Bemoedigend is naast de Duitse ook de locatie-app die momenteel in Singapore in gebruik is. Deze app gebruikt ook alleen bluetooth en geen internet voor plaatsbepaling van de gebruikers. De anonieme ID’s worden alleen versleuteld opgeslagen.
OLVG
De tweede app is eigenlijk een voortzetting van wat het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis in Amsterdam al in gebruik heeft. Drie weken geleden liep het meteen storm met de belangstelling voor de nieuwe corona-app van het ziekenhuis. Deze zogenaamde ‘corona check’ ging 17 maart live. De app is nu nog alleen gratis toegankelijk voor patiënten rond het ziekenhuis.
Enkele uren na de lancering waren er al duizend deelnemers. In de app kunnen mensen contact opnemen met vragen over het virus of als ze vermoeden dat ze het virus hebben. Deze corona-app biedt online hulp bij zowel het volgen als beoordelen van klachten die mogelijk kunnen wijzen op het coronavirus.
AP
De Autoriteit Persoonsgegevens kraakte vanochtend tegenover de NOS meteen al een paar kritische noten. “Een soort wandelende antenne worden die permanent in contact staat met de overheid, dat wil natuurlijk niemand,” stelde hij tegenover de omroep.
En vorige week eiste AP-voorzitter Aleid Wolfsen al van de overheid dat de privacy van burgers gegarandeerd is als er corona-apps komen. Wolfsen stelde toen dat dergelijke apps uitzetten niet zomaar kan De AP vindt dat een wettelijke regeling het enige antwoord is. Dat kan eventueel wel met een spoedwet, mits dat grondig gebeurt en met de gewone democratische controle van de Tweede Kamer.
Wolfsen: “Het gebruik van locatiegegevens van burgers door de overheid is zeer ingrijpend. Zo’n maatregel moet in ieder geval duidelijk zijn, in verhouding staan tot het doel ervan en voldoende waarborgen bevatten. Daar zullen wij goed op letten, mocht er zo’n wetsvoorstel komen.”
Wolfsen doelt daarmee onder andere op de privacywet AVG en de Telecommunicatiewet. Beide wetten stellen dat telecombedrijven niet zomaar gegevens van klanten mogen delen met de overheid. Dat kan alleen als klanten daarvoor zelf toestemming geven of als de gegevens anoniem zijn.
Toestemming
Volgens het AP zijn er problemen met beide opties. Toestemming vragen van alle Nederlanders is enorm omslachtig. En het anoniem maken van dit soort gegevens kan niet, omdat dat nooit onomkeerbaar is. Wie weet waar iemand woont of werkt en die gegevens combineert met de ‘geanonimiseerde’ locatiegegevens van heel veel mensen, kan alsnog achterhalen wie bij welke locatiegegevens hoort. “Dat maakt van deze gegevens persoonsgegevens en die mag je niet zomaar delen”, stelt Wolfsen.
Verder moet volgens het AP het doel van het verzamelen van die gegevens eerst glashelder zijn. Wolfsen: “We moeten altijd blijven bedenken: welke gegevens zijn écht nodig en welke niet. Dus niet: zo veel mogelijk gegevens binnenhalen en dan kijken wat handig is. Nee, goed nadenken en zo beperkt mogelijk data van mensen gebruiken.”
De AP begrijpt wel dat in deze uitzonderlijke tijden over uitzonderlijke maatregelen wordt nagedacht. Maar daarbij moet je effect en de gevolgen van die maatregelen grondig worden afgewogen tegen de privacy. Wolfsen: “In crisistijd wordt privacy weleens tegenover veiligheid of volksgezondheid geplaatst. Dat is een valse tegenstelling. We moeten én de volksgezondheid beschermen én ons grondrecht van de privacy. En dat steeds in een juiste balans.”
Wolfsen: “We moeten voorkomen dat we nu ons recht op privacy overboord gooien. Dat we nu een surveillancemaatschappij optuigen waar we dan na de coronacrisis mee zitten opgescheept. Daarom is de controle van ons parlement ook zo belangrijk. We leven in een net, democratisch land. Dat geldt juist óók in crisistijd.”
