Het is tijd voor een wettelijke plicht rond de digitalisering van ziekenhuizen. Want hoewel alle ziekenhuizen in Nederland hard werken aan digitalisering van het patiëntendossier en de zorgprocessen eromheen, neemt de kwaliteit van de zorg zelf niet toe. Dat ligt niet zozeer aan de techniek, maar aan de manier waarop ziekenhuizen digitalisering organiseren.
Dat zegt Rube van Poelgeest, die dinsdag promoveerde aan de Universiteit Utrecht. Uit het onderzoek van de ICT/Magazine-columnist blijkt bijvoorbeeld dat slechts 10 procent van de ziekenhuizen een volledig functionerend epd heeft. Alleen het Radboudumc en St Jansdal staan op het hoogste digitaliseringsniveau. Een wettelijke plicht zou meer instellingen over streep helpen.
In zijn proefschrift Electronic medical records and quality of care: exploration of the effects of EMR use on the quality of hospital care onderzocht van Poelgeest de mate van digitalisering van ziekenhuizen. Zeker 72 van de toen 93 Nederlandse ziekenhuizen werden gemeten met het EMRAM-model van HIMSS.
Schrijnende voorbeelden
Als je de uitkomsten van dat HIMSS-model vergelijkt met de kwaliteitsregistraties van Elsevier ’s Beste Ziekenhuizen en NIVEL over ongeplande heropnamen en kwaliteitsregistraties van DICA over patiënten met darmkanker, is er geen bewijs voor een positief verband. Om een en ander in perspectief te zetten interviewde van Poelgeest medisch specialisten van elf ziekenhuizen over hun ervaringen met de digitalisering in ziekenhuizen.
Daar kwamen schrijnende voorbeelden op tafel, zoals een niet nader genoemd universitair ziekenhuis waar de digitalisering vastliep omdat het patiëntensysteem van de Intensive Care de koppeling met het epd niet kon maken. Ook contact met de leveranciers hielpen niet. Beide partijen zagen geen heil in samenwerking. Het ziekenhuis moest dus de overdracht alsnog op papier doen.
Grootschalig
Digitalisering van ziekenhuizen gebeurt vaak grootschalig en gaat dus gepaard met hoge kosten. Zeker als je streven is dat je daarmee beeldarchiverings- en communicatiesystemen (PACS), elektronisch voorschrijven (ePrescribing) en order entry systems (CPOE) en geautomatiseerde beslissingsondersteunende systemen (CDSS) problemen van variabele kwaliteit en veiligheid in de zorg wilt aanpakken. Een wettelijke plicht kan helpen om de criteria en kwaliteitseisen helder te krijgen.
Het proefschrift van van Poelgeest moet een bijdrage leveren aan de wetenschappelijke basis over de relatie tussen de digitalisering van ziekenhuiszorg en kwaliteit en veiligheid ervan. Om daar meer zicht op te krijgen vonden er drie deelstudies plaats met de centrale vraag: wat is de relatie tussen de volwassenheid van ziekenhuis-EPD-systemen en de kwaliteit van zorg.
Uit de deelstudies bleek dat er weinig of geen verband was tussen volwassenheid en kwaliteit van zorg. “We ontdekten dat het implementeren van klinische documentatie, met name verpleegkundige documentatie, ‘Closed Loop Medication Administration’, en intelligente zorgpaden, waaronder CDSS, een uitdaging vormen,” aldus van Poelgeest in zijn proefschrift.
Digitaal boven papier
De geïnterviewde medisch specialisten verkiezen wel digitaal boven de oude papieren dossiers. Het feit dat betrokken gezondheidswerkers op elk moment toegang hebben tot de patiëntgegevens vindt men belangrijk. Maar in de praktijk blijft potentiële kwaliteitsverbetering achter zolang er geen goede beslissingsondersteuning is. Dat komt vooral door het ontbreken van een volledig gecodeerd patiëntendossier.
Van Poelgeest: “Wij geloven dat Nederlandse ziekenhuizen nog maar aan het begin staan van een digitale transformatie. Bovendien moet ook aan een aantal randvoorwaarden worden voldaan, zoals de actieve betrokkenheid van professionals en management. Het is niet alleen een technische transformatie, maar vooral een organisatorische.”
Lees ook:
- Rube van Poelgeest: Doen de Denen het beter?
- De noodzaak van professioneel applicatiebeheer in de zorg
